Een vijftigjarige vrouw kwam om het leven toen een boom op haar auto waaide. Nog een man kwam in het noorden om het leven toen een boom op zijn auto viel. Een andere man verongelukte toen hij met een kettingzaag bezig was een omgewaaide boom te ruimen. Voor de kust bereikte de storm windsnelheden tot 150 kilometer per uur. Dat bracht golven met zich mee tot wel 10 meter hoogte.
Volgens energiebedrijf ESB Networks zaten rond de middag 120.000 mensen zonder elektriciteit.
Over de tropische orkaan
Orkaan Ophelia zet nu koers naar Ierland. Het is een uitzonderlijke situatie: een tropische orkaan van categorie 3 is nog nooit zo dichtbij Europa geweest. En het was al een zeer intensief orkaanseizoen met de gelijktijdige aanwezigheid van de drie orkanen Irma, Jose en Katia.
Ophelia begon als een tropische storm op ongeveer 1500 km ten zuidwesten van de Azoren en bewoog zich daarna in noordoostelijke richting en niet westwaarts zoals gebruikelijk. Zaterdag 14 oktober was Ophelia nog een orkaan van categorie 3. Dat kwam door de uitzonderlijke hoge zeewater temperaturen van ongeveer twee graden warmer dan normaal en de koude bovenlucht die de lucht extra onstabiel maakt. Inmiddels is de orkaan afgezwakt tot categorie 1.
Zeer hoge windsnelheden
Op weg naar Ierland transformeerde Ophelia naar een extra-tropische storm en kreeg de eigenschappen van een gebruikelijke najaarsstorm op onze breedtegraden. Het uitzonderlijke van Ophelia is dat ze bij deze extra-tropische transitie een ‘warm-seclusion’ vormde: de kern van de storm bevat nog warme vochtige lucht. Daardoor heeft Ophelia nu twee energie bronnen, die van een tropische orkaan en van een gebruikelijke storm op onze breedte graden. Hierdoor heeft ze maar weinig aan kracht verloren sinds ze over kouder water is gekomen.
Een risico vormen lokaal zeer hoge windsnelheden met grote schade tot gevolg
Een ander gevolg van de extra-tropische transitie is dat de omvang is toegenomen waardoor een groot deel van Ierland met Ophelia te maken krijgt. Ook de voortplantingssnelheid is groter geworden waardoor de gevolgen van regenval en stormvloeden waarschijnlijk beperkt zullen blijven. Een risico vormt de mogelijkheid van een 'sting jet', sterke winden boven in de atmosfeer (op 3 tot 4 km hoogte) bereiken dan gedurende korte tijd de grond. Lokaal zeer hoge windsnelheden van meer dan 150 km/uur zijn dan mogelijk. Dit kan grote schade met zich meebrengen, zoals tijdens ‘de Grote Storm’ van 16 oktober 1987. Dat is vandaag, de dag dat Ophelia aan land komt, precies dertig jaar geleden.
De kans op dit soort stormen in Europa neemt sterk toe
Het KNMI heeft in 2013 als eerste instituut in de wereld de gevolgen van klimaatverandering voor Europa met betrekking tot dit soort stormen onderzocht. Uit die studie kwam naar voren dat de kans daarop sterk toeneemt. Deze conclusie werd recentelijk ondersteund door onderzoekers van de universiteit van Princeton. In een vervolgstudie van het KNMI werden de eigenschappen van zo'n toekomstige storm nader onderzocht. Die storm vertoont grote gelijkenis qua baan, structuur en sterkte met Ophelia, maar zou pas plaatsvinden rond 2090. Ophelia roept daarom de vraag op of we dit soort stormen al in de meer nabije toekomst vaker zullen mee maken. KNMI doet nu in internationaal verband onderzoek naar deze stormen.