De officier van justitie sprak van 'moord in vereniging'. De twee broers van 30 en 31 jaar worden verdacht van het om het leven brengen van een echtpaar uit Exloo op 24/25 juli 2013. En ze worden verdacht van het vermoorden van een man op het Dwingelderveld op 4 november 2012.
Zeer ernstige feiten
Het gaat om buitengewoon ernstige feiten. De drie moorden hebben de rechtsorde zeer geschokt en hebben veel onrust met zich meegebracht. De officier van justitie wees er tijdens de zitting op dat nabestaanden bij dit soort feiten, op deze wijze uitgevoerd, nog lange tijd last hebben van de psychische gevolgen. Dat dit in deze zaak niet anders is, is tijdens de zitting wel gebleken.
Het feit dat drie mensen zo onzinnig om het leven zijn gebracht, zorgt nog dagelijks voor ongelooflijk veel leed bij de personen die zij lief hadden en die van hun hielden. Ook hebben de moorden een sterk gevoel van onveiligheid bij veel mensen opgeroepen, omdat drie personen om volstrekt triviale redenen zijn ‘uitgekozen’ door beide verdachten.
Zij spreken over ‘een gemakkelijke prooi’. Tot slot was er zelfs al een volgende actie in de maak en werden plannen gesmeed voor nieuwe ernstige feiten. Geleerd van de voorgaande keren wilde men nu een grote slag slaan. Het heeft er alle schijn van dat ze nu de (in hun ogen) perfecte moord wilden gaan plegen.
Motief en gedrag
Het motief van de verdachten was financieel gewin. De officier van justitie kan het gedrag van verdachten niet anders benoemen dan het moedwillig, koelbloedig en het zonder een spoor van twijfel doden van hun slachtoffers. Vervolgens hebben zij ook nog eens hun best gedaan om zoveel mogelijk sporen te wissen en bovendien dwaalsporen aan te brengen.
Daarnaast gaat het hier niet om drie moorden die bijvoorbeeld op één dag of in een korte periode hebben plaatsgevonden, maar zat er lange tijd tussen de twee zaken en er was bovendien sprake van een bepaalde opbouw, naast de wens van de verdachten om van fouten te leren.
Beveiliging van de maatschappij
De ernst van de feiten en genoegdoening aan de nabestaanden zijn de strafdoelen die in ieder geval in deze zaak bij het bepalen van de strafeis meegewogen zijn. Een ander strafdoel in deze zaak is beveiliging van de maatschappij. Zelfs na de moorden in Exloo zijn verdachten doorgegaan met het beramen van nieuwe plannen, waarbij het moorden dan foutloos zou moeten verlopen.
Levenslang of tijdelijk
Levenslang is een straf in Nederland die alleen bij de meest ernstige, vaak meervoudige levensdelicten opgelegd wordt. Het opleggen van een levenslange gevangenisstraf betekent namelijk dat de veroordeelde (behoudens gratie) levenslang, dus tot aan zijn dood, wordt opgesloten. Het alternatief voor een levenslange gevangenisstraf – een tijdelijke gevangenisstraf van maximaal 30 jaar – betekent dat de veroordeelde (vanwege de voorwaardelijke invrijheidstelling na 2/3e van de straf) na 20 jaar in vrijheid wordt gesteld. Gelet op de ernst van de feiten en de genoegdoening aan de nabestaanden, is volgens het Openbaar Ministerie, geen andere straf passend dan een levenslange gevangenisstraf.
Dat geldt ook voor de jongste verdachte, hoewel van hem gezegd kan worden dat het gevaar voor herhaling alleen aanwezig is volgens de deskundigen als hij op korte termijn weer onder dezelfde omstandigheden met zijn broer zou samen zijn. Zijn rol ten aanzien van de feiten is echter volwaardig. Het feit dat de jongste verdachte enigszins verminderd toerekenbaar wordt geacht door het Pieter Baan Centrum maakt voor het OM niet dat er een andere straf passend zou zijn.
Alles afwegende is het Openbaar Ministerie dus van mening dat slechts één straf voor beide verdachten op zijn plaats is en dat is een levenslange gevangenisstraf.