De atlas ruimt een aantal misverstanden over de ontwikkeling van het menselijk embryo uit de weg. En biedt daardoor een nieuwe kijk op aangeboren afwijkingen. Dat blijkt uit onderzoek van het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam dat vandaag verschijnt in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Science.
Zeven jaar lang is eraan gewerkt door 75 (bio)medische studenten van de Universiteit van Amsterdam. Zij hebben foto’s gedigitaliseerd van meer dan vijftienduizend coupes van embryo’s in de leeftijd van vijftien dagen tot twee maanden. De embryo’s komen uit de historische Carnegie collectie in de Verenigde Staten. Onder leiding van promovenda Bernadette de Bakker en hoogleraar Antoon Moorman van de afdeling Anatomie, Embryologie & Fysiologie, zijn interactieve reconstructies gemaakt op basis van de digitale beelden.
Aanstaande ouders thuis de embryonale ontwikkeling volgen
Vervolgens is een unieke wetenschappelijke database aangelegd waarmee de groei en positie van elk orgaan van dag tot dag kan worden gevolgd. Op de foto’s zijn details te zien die je op een zwangerschapsecho nooit zou kunnen waarnemen omdat het embryo nog erg klein is tijdens de eerste acht weken. Het groeit in die periode uit van een bevruchte eicel van eentiende millimeter tot een embryo van 30 millimeter. De database kan worden gebruikt in het onderwijs. Bovendien kunnen artsen en onderzoekers nu beter zien hoe aangeboren afwijkingen en anatomische varianten ontstaan, zodat zij dit beter kunnen uitleggen aan hun patiënten. Ook kunnen aanstaande ouders thuis de embryonale ontwikkeling van hun kind interactief bestuderen.
Wetenschappelijk gezien levert de embryologieatlas veel nieuwe perspectieven op. De huidige leerboeken blijken namelijk vooral gebaseerd te zijn op verouderde schematische tekeningen van muizen- en kippenembryo’s. Die zijn gaandeweg de standaard geworden voor het embryologieonderwijs aan toekomstige artsen, terwijl niet meer te controleren is waar de oorspronkelijke informatie vandaan komt. Ook de – verklaarbare – schaarste van menselijke embryo’s hindert de wetenschappelijke bestudering van de ontwikkeling.