Vijf jaar
De bijzondere leerstoel wordt ingebed bij de afdeling Scheikunde & Farmaceutische Wetenschappen (S&F) van de Faculteit der Bètawetenschappen. De aanstelling is voor 0,2 fte voor een periode van vijf jaar. Naast wetenschappelijk onderzoek gaat Vonk onderwijs geven en studenten bij hun afstuderen begeleiden, in verschillende bachelor- en masteropleidingen.
Ontwikkeling van medicijnen
Freek Vonk is een internationaal erkende expert in de evolutionaire moleculaire biologie, in het bijzonder op het gebied van slangengif. De bijzondere leerstoel Evolutionary Biochemistry versterkt verschillende onderzoeksgroepen binnen de afdeling S&F en heeft een focus op de biologie, oorsprong en evolutie van het gif en de bijbehorende, sterk geëvolueerde gifsystemen, alsmede de behandeling van slangenbeten.
Giftige componenten in slangengif
Slangengif is een cocktail van tientallen tot meer dan honderd verschillende giftige componenten die op een geraffineerde manier allerlei belangrijke fysiologische processen verstoren, zoals ademhaling, bloedsomloop en zenuwoverdracht. De samenstelling van gif biedt veelbelovende mogelijkheden bij het ontwikkelen van nieuwe medicijnen. Deze mogelijkheden zijn nog voor een groot deel niet in kaart gebracht, niet in de laatste plaats omdat giffen complexe mengsels zijn die zelfs met moderne biologische en chemische technieken lastig te bestuderen zijn. Tevens zijn veel soorten gif moeilijk te verkrijgen. Vonk legt vanuit zijn nieuwe functie de focus op het integreren van geavanceerde chemische analysetechnieken en farmacologie, om onder andere de toxiciteit van gif beter te begrijpen en potentiële nieuwe geneesmiddelen te identificeren.
Slangenbeten
Ook gaat Vonk zich als hoogleraar op het onderzoek naar nieuwe behandelingen voor slangenbeten richten. Gifslangenbeten zijn een van de dodelijkste tropische ziektes ter wereld. Jaarlijks worden miljoenen mensen gebeten en daarvan overlijden er zeker 150.000 mensen. Meer dan een half miljoen mensen houden er blijvend letsel aan over. De huidige generatie antigiffen laat veel te wensen over, hebben een hoop farmacologische bijeffecten en zijn lang niet altijd even efficiënt.
Naturalis
Vinod Subramaniam, rector magnificus van de VU: “Met de aanstelling van professor Vonk halen we niet alleen een jonge getalenteerde wetenschapper in huis, maar ook iemand die in staat is om met zijn onderzoek naar natuurlijk gif de slag naar farmaceutische oplossingen te slaan. Wij danken Naturalis dan ook zeer voor het mogelijk maken van deze nieuwe leerstoel.”
Bijzondere wending
Freek Vonk over zijn benoeming: “Ik ben een wetenschapper in hart en nieren. Als je kijkt naar mijn carrière, met wetenschappelijke publicaties, subsidies en prijzen, dan is dat een academische loopbaan die een bijzondere wending heeft gekregen in de media. Dit hoogleraarschap is een schitterende stap in mijn wetenschappelijke carrière, en de verantwoordelijkheid die erbij komt kijken neem ik met volle overtuiging.”
Indrukwekkende CV
Freek Vonk (36) behaalde in 2008 zijn masterdiploma Biologie aan de Universiteit Leiden. Hij promoveerde in 2012 in Leiden op het proefschrift ‘Snake Evolution and the Application of Snake Venom’. Tussen 2012 en 2014 deed Vonk onderzoek in de Molecular Ecology and Evolution Group van de Bangor University in Wales (UK). Hij publiceerde in de loop der jaren wetenschappelijke artikelen in onder andere Nature, Cell en PNAS.
Bevlogen wetenschapper
Sinds 2012 is Vonk verbonden aan het Naturalis Biodiversity Center als onderzoeker. Vonk ontving vele prijzen en beurzen, onder andere van NWO een TopTalent (2008), Rubicon (2012) en Veni-beurs (2014). Ook kreeg hij de Eurekaprijs voor wetenschapscommunicatie die wordt uitgereikt door NWO en de KNAW. Daarnaast is hij vooral bekend als bevlogen wetenschapper met een passie voor onderwijs en het populair maken van wetenschap via allerlei media-optredens en publieksevenementen.