Van alle mogelijke scenario’s, blijkt een progressieve daling van de snelheidslimiet de beste resultaten op te leveren, vooral tijdens de spitsuren. Het zou de trajecttijd met 25% verminderen, het aantal doden met 6% doen dalen en de uitstoot van fijnstof met 7% doen afnemen.
De studie van het BIVV had tot doel na te gaan of het wenselijk is de snelheidslimiet op de autosnelweg aan te passen en te bepalen wanneer dit het meest gerechtvaardigd zou zijn. Daarom werden er in de studie verschillende hypotheses onderzocht en werd er geanalyseerd wat telkens hun effect zou zijn op de verkeersveiligheid, de mobiliteit en het milieu. Het is de eerste keer dat er zo’n grootschalige studie werd opgezet in België.
Een dynamisch verkeersmanagement is positief op alle niveaus
Een progressieve verlaging van de snelheidslimiet op bepaalde momenten van de dag in verzadigde en/of ongevalsgevoelige zones, is het meest doeltreffende scenario op alle niveaus. We spreken dan over een dynamisch verkeersmanagement in real time. Via dynamische lichtborden worden de weggebruikers verzocht naar 90 km/u over te schakelen, vervolgens naar 70 km/u of zelfs naar 30 km/u bij een verzadigd wegennet. Momenteel bedraagt die snelheid vaak 20 km/u, doordat voertuigen van rijstrook wisselen of invoegen en door de verschillen in snelheid op de verschillende rijstroken.
Een progressieve verlaging van de snelheid zou nog beter kunnen werken met aanvullende maatregelen zoals een verbod om van rijstrook te veranderen (behalve aan de op- en uitritten) en de weggebruikers te laten voorsorteren vóór de verkeerswisselaars.
Dit scenario heeft vooral een positief effect tijdens de spitsuren, maar toch ook tijdens de daluren. ‘s Nachts is er geen effect.
Verkeersveiligheid: 6% minder doden
Uit onze simulatie blijkt dat er tijdens de spitsuren 3% minder ongevallen en 6% minder verkeersdoden zijn. Aangezien de autosnelweg aantrekkelijker wordt qua mobiliteit, zal een deel van het nationale verkeer zich naar de autosnelweg verplaatsen. Dit zal een algemene verbetering van de verkeersveiligheid tot gevolg hebben, want er gebeuren meer ongevallen op het secundair wegennet. Zelfs in de daluren geeft dit scenario een daling van 5% van het aantal ongevallen en een afname van 2% van het aantal verkeersdoden.
Mobiliteit: daling met 30% van het aantal filekilometers
Nog uit de simulatie blijkt dat tijdens de spitsuren de 610 km file waarin er minder dan 35 km/u wordt gereden, zal afnemen naar 420 km. Dat is een daling van 30%. De gemiddelde snelheid van alle voertuigen samen zal van 44 km/u naar 57 km/u stijgen. Aangezien de dynamische informatieborden alleen maar tijdens de uren met meer verkeersopstoppingen gebruikt zouden worden, heeft dit geen invloed op de mobiliteit tijdens de daluren.
Het milieu: 7% minder fijnstof
Tijdens de spitsuren is er een relatief grote invloed op de uitstoot van stoffen. De emissie van stikstofoxide en fijne stofdeeltjes daalt met 7%. De organische deeltjes gaan met 19% dalen. Tijdens de daluren zal het aantal vervuilende stoffen eveneens afnemen, maar in mindere mate.
130 km/u? Te veel nadelen
De studie van het BIVV toont aan dat een stijging van de maximaal toegelaten snelheidslimiet maar weinig positieve impact zou hebben. Tijdens het spitsuur is het Belgische wegennet sowieso helemaal verzadigd en heeft het weinig nut om de snelheidslimiet aan te passen. Voor de daluren komen we quasi tot dezelfde vaststelling. We noteren wel wat tijdswinst tijdens de nacht, maar dit gaat dan ten koste van het milieu (6% meer uitstoot van CO en 3% meer fijnstof). Daarnaast is er zeer weinig verkeer ‘s nachts, waardoor de tijdswinst in realiteit maar erg klein is, in vergelijking met de totale tijd die we dagelijks doorbrengen in het verkeer.
Voor de verkeersveiligheid zou een overschakeling naar 130km/u leiden tot een stijging van het aantal ongevallen en een toename van de ernst van die ongevallen (+/- 5%). Dit zou wel gecompenseerd kunnen worden door een verschuiving van verkeer van de nationale wegen naar de autosnelwegen (+/- 1%). Anderzijds is het niet zeker dat deze verschuiving zich effectief in de realiteit zal voordoen.
Conclusies
De resultaten van de studie van het BIVV tonen aan dat een wijziging van de snelheidslimiet op de Belgische autosnelwegen een significante invloed zou kunnen hebben op de mobiliteit, de verkeersveiligheid en het milieu.