Het onderzoek, uitgevoerd in Vietnam, maakt duidelijk dat de test een belangrijk wapen kan zijn bij de vermindering van antibioticagebruik en -resistentie in lage en midden inkomenslanden. Het onderzoek is gepubliceerd in The Lancet Global Health.
Luchtweginfecties vormen wereldwijd een belangrijke ziekteoorzaak. Met antibiotica zijn dergelijke infecties heel effectief te bestrijden, maar alleen wanneer een bacterie de oorzaak is van de infectie. Antibiotica zijn namelijk machteloos wanneer de luchtweginfecties zijn te wijten aan een virus. Dan moet de infectie met hele andere middelen worden aangepakt.
Bacterie of virus?
In de eerstelijns gezondheidszorg is niet altijd meteen duidelijk wat de luchtweginfectie heeft veroorzaakt. Is het een virus, een bacterie? Mede door die onzekerheid wordt vaak onnodig antibiotica voorgeschreven.
Heiman Wertheim, hoogleraar Medische microbiologie aan het Radboudumc en laatste auteur van het artikel: 'In tien gezondheidscentra in Vietnam hebben we duizend van de tweeduizend patiënten met een luchtweginfectie vooraf getest op de aanwezigheid van een bacterie. Dat doen we door in bloed te kijken naar het C-reactieve proteïne, kortweg CRP'.
'Dit CRP is een merker, een verklikker van een bacteriële infectie. Is het CRP hoog, dan gaat het zeer waarschijnlijk om een bacteriële luchtweginfectie. Is het laag, dan ligt een virusinfectie voor de hand. En niet onbelangrijk, de test is in vijf minuten klaar', aldus Wetheim.
Minder antibiotica
Artsen kregen vooraf training in hoe ze de CRP-test moesten gebruiken. Bij voorkeur kregen alleen de patiënten die volgens de CRP-test met een bacterie waren geïnfecteerd een antibioticum. Artsen namen ook het klinische beeld van de patiënt mee in hun keuze. Aan dit grootschalige onderzoek deden niet alleen volwassen mee, maar ook kinderen.
Wertheim: 'We zagen in deze ‘CRP-groep’ een belangrijke afname van het antibioticagebruik ten opzichte van de groep patiënten die op de gebruikelijke manier werd behandeld. Ondanks het beperkte antibioticagebruik, knapten de patiënten in de ene groep even snel op als de patiënten in de andere groep. Kortom: antibiotica is met zo’n simpele test zonder nadelige gezondheidseffecten goed terug te dringen in lage en midden inkomenslanden.'
Alarmerende situaties
Het ‘Vietnamese onderzoek’ is volgens de onderzoekers dus ook bruikbaar in andere lage en midden inkomenslanden. Wertheim: 'Er komen diverse commerciële CRP-tests beschikbaar, die grootschalig gebruik mogelijk maken. Bovendien past deze aanpak in de strategie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Infectieziekten zijn niet alleen een van de belangrijkste doodsoorzaken, maar de behandelopties worden ook nog eens beperkt door de toenemende antibioticaresistentie. Bij sommige bacteriën is volgens de WHO al sprake van alarmerende situaties. Een goed gebruik van simpele testen waarvan de resultaten binnen enkele minuten zichtbaar zijn, zoals in ons onderzoek, kan zeker bijdragen aan effectiever antibioticagebruik in tal van landen.'