Diverse maatregelen waaronder campagnes en accijnsverhogingen, kunnen het aantal rokers in Nederland substantieel laten dalen en leveren de maatschappij financieel voordeel op (door bijvoorbeeld dalende zorgkosten, belastinginkomsten en een stijging van de productiviteit en inzetbaarheid van werkenden). Naast de gezondheidswinst levert dit de Nederlandse maatschappij in 2050 1,7 miljard euro op per jaar en rookt nog maar 7,7% van de bevolking, in tegenstelling tot de huidige 19,8% rokers tussen 0 en 100 jaar. Het onderzoek is gefinancierd door KWF Kankerbestrijding en is door de Universiteit Maastricht, het RIVM en het Trimbos-instituut uitgevoerd.
'Rokers kosten meer'
"Vaak wordt beweerd dat roken vanuit financieel oogpunt goed is voor de maatschappij omdat het de schatkist accijnsinkomsten oplevert en rokers op jongere leeftijd overlijden en daardoor geen gebruik maken van (bijvoorbeeld) hun opgebouwde pensioenen/AOW. Dit onderzoek bewijst het tegenovergestelde: verschillende tabaksontmoedigende scenario’s bevorderen niet alleen de gezondheid, maar dragen ook financieel bij aan de samenleving", aldus Michel Rudolphie, directeur van KWF Kankerbestrijding.
Meerdere scenario’s doorgerekend
Deze MKBA beschrijft de maatschappelijke kosten en baten van tabaksontmoediging. Op macro-economisch niveau worden alle relevante kosten en baten van roken (o.a. gezondheidswinst, arbeidsproductiviteit, belastinginkomsten) in beeld gebracht en uitgedrukt in monetaire eenheden. In het onderzoek zijn verschillende tabaksontmoedigende beleidsscenario’s met elkaar vergeleken, waaronder scenario’s met alleen accijnsverhogingen en scenario’s met een combinatie van maatregelen, zoals rookvrije omgevingen, ondersteuning bij stoppen met roken, waarschuwingen voor schadelijke gevolgen van tabak, marketingbeperkingen voor de tabaksindustrie en het continu verhogen van de prijs van tabakswaren (middels accijnsverhoging).
In alle gevallen positieve uitkomsten voor de maatschappij
Alle in het onderzoek onderzochte scenario’s resulteren in een positief saldo voor de maatschappij. Afhankelijk van het scenario worden de baten bij verschillende belanghebbenden behaald. In scenario’s waarin vooral het aantal rokers daalt, als gevolg van bijvoorbeeld massamediale campagnes, zijn de baten het grootst voor de consumenten (betere kwaliteit van leven) net als voor de werkgevers (minder productiviteitsverliezen). In scenario’s waarin de accijnzen stijgen, zijn de baten voor de overheid het grootst.