“Op 8 november werd Nederland wakker en bleek een storm te zijn opgestoken die tot ver over de landsgrenzen was opgemerkt. Spanningen rond een voetbalwedstrijd waren geëscaleerd en bleken ook weinig met voetballen te maken te hebben. Grote woede, grote woorden, grote angst volgde snel.” Zo begonnen de officieren van justitie vandaag hun requisitoirs in de zaken betreffende de gewelddadigheden rond de wedstrijd Ajax – Maccabi Tel Aviv.
De politie is direct na de gewelddadigheden begonnen met onderzoeken in hoeverre sprake is geweest van gerichte voorbereidingen in georganiseerd verband. De conclusie hieruit is dat diverse chatgroepen een belangrijke rol hebben gespeeld in het organiseren en uitvoeren van de gewelddadigheden. De aanwezigheid van Israëlische supporters bood in de ogen van sommigen die geweld wilden plegen een kans wraak te nemen voor de situatie in Gaza. De organisatiegraad in deze chatgroepen heeft zich echter beperkt tot het bespreken van plannen die op de wedstrijddag zelf zijn geopperd door individuele chatdeelnemers. Daarbij zijn sommigen actiever geweest in hun bijdragen dan anderen.
Geen terroristisch oogmerk
De gebeurtenissen in Amsterdam hebben een golf van schrik en angst veroorzaakt bij de direct getroffenen en bij de Joodse gemeenschap in binnen- en buitenland. Het veroorzaken van zo’n gevolg valt onder de definitie van een terroristisch oogmerk. Maar het moet ook vaststaan dat het vooraf de bedoeling was dat gevolg te bewerkstelligen. Daarvoor is onvoldoende dat de deelnemers aan het geweld hadden kunnen of moeten begrijpen dat dit gevolg er zou komen. Bewezen moet worden dat het vrees aanjagen van de bevolking, of het veroorzaken van een beleidswijziging van de Israëlische overheid, ook daadwerkelijk het directe doel was van het geweld; het opzet moet hier dus vol op gericht zijn geweest. Bewijs voor dit oogmerk is niet gevonden.
Het lijkt erop dat het geweld voortkwam uit sterke pro Palestina sentimenten en onvrede over de situatie in Gaza, en daarmee verband houdende woede tegen de aanwezige Israëliërs al dan niet met een discriminatie aspect. Niets wijst erop dat door de geweldplegers is nagedacht over de mogelijke gevolgen van het geweld. Dat maakt die gevolgen niet minder ernstig, maar het betekent wel dat strafrechtelijk geen sprake is van een terroristisch oogmerk en dus ook niet van terroristische misdrijven.
Antisemitisme
Alle zaken die vandaag zijn behandeld zijn ook beoordeeld op discriminatie aspecten. In sommige chatgroepen die rondom het geweld actief waren, werden woorden als ‘Joden’, ‘zionisten’, ‘Israëliër’, en ‘IDFer’ door elkaar gebruikt. Het OM probeert zorgvuldig te duiden wat er wordt bedoeld met het gebruik van deze woorden. Dit is belangrijk, want beledigende of haatdragende uitingen over Joden zijn strafbaar of kunnen als strafverzwarende omstandigheid worden meegewogen, in tegenstelling tot uitingen over zionisten of Israëliërs. Kritiek op de staat Israël is geen uiting over iemands afkomst of godsdienst, en daarom in beginsel geen strafbaar antisemitisme. In twee van de vier zaken die vandaag werden behandeld is naar het standpunt van het OM sprake van een discriminatoir aspect of van groepsbelediging.
Hieronder de inhoudelijke behandelde zaken op een rij
- Een 19-jarige man uit Monnickendam wordt verdacht van openlijke geweldpleging en van medeplichtigheid tot openlijke geweldpleging op 7 november en van vuurwerkbezit op 8 november. De voorlopige hechtenis van de man is geschorst. De man zou in de omgeving van het Anton de Komplein stenen naar een ME-bus hebben gegooid en daarnaast zou hij deelgenomen hebben aan een chatgroep waarin duidelijk werd besproken dat geweld tegen Maccabi-supporters gebruikt zou gaan worden. In de chatgesprekken botvierde men zijn woede op Joden en daarmee is er wat het OM betreft sprake van een discriminatoir aspect wat strafverzwarend werkt. Bij zijn aanhouding had hij een Cobra op zak. Het OM eiste een celstraf van zes maanden waarvan drie maanden voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar.
- Een 32-jarige man uit Amsterdam wordt verdacht van openlijke geweldpleging op 7 november. De man zit sinds 15 november in voorlopige hechtenis. Hij heeft zich gemeld nadat beelden bij Opsporing Verzocht waren getoond. De man wordt ervan verdacht een actieve rol te hebben gehad bij drie geweldsincidenten. Hij zou in de nacht na de voetbalwedstrijd een tot nu toe onbekend gebleven slachtoffer op de Dam een trap te hebben gegeven waardoor het slachtoffer tegen een rijdende tram viel. Daarnaast zou hij op het Damrak een persoon hebben geschopt en in de Zoutsteeg nog een slachtoffer meermaals hebben geslagen. Een ander slachtoffer zou hij bij zijn capuchon hebben gegrepen zodat een andere verdachte het slachtoffer tegen het hoofd kon slaan. Het OM eiste een celstraf van twee jaar waarvan zes maanden voorwaardelijk.
- Een 26-jarige man uit Utrecht wordt verdacht van medeplichtigheid tot openlijke geweldpleging en groepsbelediging op 8 november. De man zit sinds 14 november in voorlopige hechtenis. De man wordt ervan verdacht actief te hebben deelgenomen aan een appgroep die geen ander doel lijkt te hebben gehad dan gebruikt te worden om geweld toe te passen tegen Israëlische burgers. Zijn berichten hebben naar het standpunt van het OM onmiskenbaar een bijdrage aan de gewelddadigheden kunnen leveren. Daarnaast hebben zijn berichten een sterk antisemitisch karakter, daarom is er wat het OM betreft sprake van groepsbelediging van Joden. Het OM eiste zes maanden cel waarvan twee maanden voorwaardelijk.
Op donderdag 12 december, staan drie zaken betreffende (medeplichtigheid tot) openlijke geweldpleging voor de rechter.
Uitspraak 24 december.