Het Rode Kruis denkt al langer mee over structurele oplossingen. Onlangs kondigde de overheid een tweede aanmeldcentrum aan. Maar daar kunnen de asielzoekers volgens Rode Kruis-directeur Marieke van Schaik niet nog langer op wachten. “De huidige situatie is extreem urgent. Het tweede aanmeldcentrum moet er zo snel mogelijk komen, zodat mensen zich binnen afzienbare tijd kunnen inschrijven en tenminste in een noodopvang de asielprocedure kunnen afwachten. Voldoende capaciteit in de asielzoekerscentra zou nog beter zijn. Ook de huisvestingsproblemen hebben een structurele aanpak nodig. Dan kunnen statushouders een woning krijgen en niet langer opvangplekken bezet houden die bedoeld zijn voor asielzoekers.”
Glijdende schaal
Van Schaik ziet al sinds oktober 2021 een glijdende schaal in de asielopvang. Ze somt de problemen nog even op. “Overheidsinstanties wijzen naar elkaar. Statushouders krijgen geen woning en bezetten daardoor opvangplekken voor nieuwe asielzoekers. Deze moeten daardoor weer uitwijken naar de noodopvang. En zelfs die zit vol, waardoor mensen steeds langer in crisisnoodopvang terecht komen. En nu is ook daar te weinig capaciteit en slapen mensen bij aanmeldcentrum Ter Apel op straat. De inschrijving bij Ter Apel stokt waardoor al maanden mensen op stoelen en tafels slapen en recentelijk zelfs in de buitenlucht. Maar telkens als je denkt dat de bodem in de opvang is bereikt, glijden we af naar nóg een laagje dieper. Dat is ronduit onmenselijk.”
Huidige situatie Ter Apel
Vrijwilligers van de noodhulporganisatie en VluchtelingenWerk Nederland ondersteunen nog altijd op Ter Apel. Eerder deze week zorgden ze er met het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) voor dat mensen niet door de hitte bevangen zouden worden. Ze deelden water, ijsjes, zonnebrandcrème en petten uit. Van Schaik: “We zagen daar mensen die medische hulp nodig hadden. En slechte hygiënische omstandigheden. Waar we ons ook zorgen om maken, is het gebrek aan informatie bij de mensen die weigeren mee te gaan met de bus naar een crisisnoodopvanglocatie. Ze wachtten liever dag en nacht buiten, omdat ze bang waren hun plekje in de wachtrij te verliezen. Ook hadden ze geen idee of, wanneer en hoe ze weer terugkomen om zich alsnog aan te melden.”
Tenten weggehaald
In juni heeft het Rode Kruis hoopvol haar tenten weggehaald bij Ter Apel. Er waren elders in het land voldoende slaapplekken gecreëerd. Gemeenten zouden geen bussen met asielzoekers meer terugsturen naar Ter Apel. En daarnaast was er een nationale crisisorganisatie opgetuigd om de opvangcrisis aan te pakken. Zes weken later slapen er nu alweer mensen buiten bij Ter Apel. De hulporganisatie is echter van mening dat tenten geen volwaardige humanitaire oplossing zijn, zeker als veiligheid, eten, drinken en sanitaire voorzieningen ontbreken.
Situatie elders in het land
Het Rode Kruis ondersteunt in de (crisis)noodopvang van asielzoekers en vluchtelingen. Momenteel helpen vrijwilligers op zo’n 25 locaties in het hele land. Het Rode Kruis helpt daarnaast met opbouw en inrichting van crisisnoodopvanglocaties, biedt EHBO-ondersteuning en begeleid vervoer.