'Getest op voornamelijk Amerikaanse witte vrouwen'
'De nieuwe generatie medicijnen tegen migraine is voor het leeuwendeel getest in een homogene populatie, voornamelijk bestaande uit Amerikaanse witte vrouwen met een gemiddelde BMI van 30-plus. Dat maakt het effect van de medicatie op mensen van andere sekse, postuur, etniciteit en leeftijd in feite onvoorspelbaar', daarvoor waarschuwen migrainewetenschappers prof. dr. Antoinette Maassen van den Brink en drs. Linda Al-Hassany van de afdeling Interne Geneeskunde van het Erasmus MC in een opinieartikel in het wetenschappelijk tijdschrift The Lancet Neurology.
BMI
‘Etniciteit, geslacht, body mass index en leeftijd hebben met name invloed op de farmacokinetiek, maar karakteristieken als sekse hebben ook invloed op de farmacodynamiek in het lichaam.’ Daarmee bedoelen de wetenschappers de wijze waarop het lichaam reageert op een geneesmiddel en de manier waarop een geneesmiddel reageert op het lichaam. ‘Je kunt je voorstellen dat het lichaam van een Amerikaanse vrouw van 50 anders reageert dan het lijf van een kleine dunne Japanse man van 35.’
'Al langer roep om meer diversiteit '
De roep om meer diversiteit in wetenschappelijk onderzoek naar ziekten en geneesmiddelen klinkt al langer, maar bij migraine gaat het om reusachtige aantallen patiënten. ‘Er zijn wereldwijd meer dan 1 miljard mensen met migraine en het komt in alle uithoeken van de wereld even vaak voor’, vertellen Maassen van den Brink en Al-Hassany.
CGRP
De fysieke verschillen tussen diverse groepen patiënten zijn zonder twijfel van invloed op de farmacokinetiek en -dynamiek van de nieuwste generaties medicijnen tegen migraine, weten Al-Hassany en Maassen van den Brink. Het gaat om zogeheten gepants (CGRP-receptor antagonisten) en monoklonale antilichamen die aangrijpen op CGRP of zijn receptoren. CGRP is een belangrijk eiwit dat de symptomen van migraine veroorzaakt.
Hoe groot is het risico?
Gebruik van de gepants en monoklonale antilichamen is wellicht niet zonder risico. ‘Ze vergroten mogelijk op lange termijn de kans op hart- en vaatziekten. Je wilt als arts weten hoe groot dat risico is bij de patiënt die tegenover je zit. Als onvoldoende is uitgezocht hoe deze geneesmiddelen zich gedragen in alle verschillende patiëntgroepen, kun je dat risico niet goed inschatten.’
Inclusief
Al-Hassany en Maassen van den Brink pleiten dan ook voor de inclusie van meer verschillende patiëntengroepen in lopende en toekomstige geneesmiddelenstudies, zeker nu een deel van deze nieuwe middelen al goedgekeurd is, of op het punt staat om voor de Europese markt goedkeuring van de EMA te krijgen.
'Wereldwijd toegankelijke data nodig'
‘Zorg ook wereldwijd voor toegankelijke data. Breng anonieme gegevens uit geneesmiddelenstudies bij subgroepen van patiënten bij elkaar in databases waar iedere wetenschapper en arts bij kan. Op die manier kun je per patiënt de risico’s goed afwegen en in het ideale geval ‘op maat’ een behandeling voorschrijven.’
Handreikingen
Aan behandelaren van migraine doen beide onderzoekers in het artikel enkele handreikingen over de farmacologische eigenschappen van gepants en monoklonale antilichamen. Aan de hand daarvan kunnen artsen een risico-inschatting maken voor diverse bevolkingsgroepen. ‘Het in acht nemen van deze farmacologische eigenschappen kan enige sturing bieden.’
'Vereerd'
Beide onderzoekers zijn vereerd dat ze hun oproep mogen ventileren in een gerenommeerd blad als Lancet Neurology. ‘Aanvankelijk zijn we begonnen met een commentaarstuk op een uitgevoerde trial met een gepant en een literatuurstudie naar de nieuwe generatie geneesmiddelen, dus gewoon een informatief stuk over de bestaande studies. Al doende kwamen we erachter dat de studies zich eigenlijk beperken tot een subcategorie patiënten.’
'Steeds meer aandacht voor genderverschillen'
In de geneeskunde, en dus ook in geneesmiddelenstudies, komt inmiddels steeds meer aandacht voor genderverschillen, erkennen Maassen van den Brink en Al-Hassany. ‘We zagen al bij gebruik van triptanen, vooralsnog de standaardbehandeling voor migraine, dat er grote verschillen waren in bijwerkingen. Vrouwen hadden veel meer last van die bijwerkingen. Laten we met de nieuwe generatie middelen niet dezelfde fout maken en ze in het vervolg testen op een diverse groep patiënten.’
Migraine meest belastende ziekte voor vrouwen onder de 50
Migraine is voor vrouwen onder de 50 de meest belastende ziekte ter wereld, zegt de Wereldgezondheidsorganisatie. Het is bovendien een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van hart- vaatziekten bij zowel mannen als vrouwen. Hoe dat precies zit, is nog niet bekend. Wel is er inmiddels bewijs dat de hormoonhuishouding van vrouwen een grote rol speelt bij het ontstaan en beloop van migraine. Antoinette Maassen van den Brink doet al meer dan 25 jaar onderzoek naar migraine.