Met het rekenmodel kan het aantal aanvullende operaties worden teruggebracht van 65% naar 32% per jaar. Patiënten wordt een ingreep bespaard die achteraf bezien onnodig was. Het vaktijdschrift Gastroenterology heeft de resultaten van de Nederlandse studie gepubliceerd. Het onderzoek is mogelijk gemaakt door de Maag Lever Darm Stichting.
Patiënten bij wie darmkanker in een vroeg stadium ontdekt wordt, kunnen vaak behandeld worden door het tumorweefsel tijdens een kijkonderzoek van de darm, endoscopisch, weg te snijden. Als echter sprake is van uitzaaiing naar de lymfeklieren aan de buitenkant van de darmwand, dan volstaat deze behandeling niet en vindt een aanvullende operatie plaats.
Promovendus Yara Backes, MDL-arts Leon Moons en patholoog Miangela Laclé van het UMC Utrecht zijn de hoofdonderzoekers. Leon Moons: “Ongeveer 40% van alle vroege darmkankers hebben een gesteelde vorm en daarbij is de kans op uitzaaiingen naar de lymfklieren heel klein. De moeilijkheid is dat het tot nu toe lastig was om onderscheid te maken tussen patiënten mét en zonder uitzaaiingen. Dan redeneren we: neem het zekere voor het onzekere. Daarom wordt 65% van de patiënten geopereerd. Pas achteraf kunnen we zien welke patiënten bij de meerderheid horen die eigenlijk niet geopereerd had hoeven worden. Dat zijn patiënten bij wie geen uitzaaiingen naar de lymfklieren waren en in de darm niets meer was terug te vinden. Die operaties zijn onwenselijk, want een darmoperatie gaat altijd gepaard met reële risico’s voor de patiënt.”
Alle ziekenhuizen die deelnamen aan de studie zijn aangesloten bij het samenwerkingsverband T1 CRC-werkgroep. Ze hebben stukjes weefsel van vroege kanker in darmpoliepen met een gesteelde vorm verzameld en aangeleverd voor verder onderzoek. Daarmee is geanalyseerd welke weefselkenmerken duiden op lymfklieruitzaaiingen.
Voorspellers van uitzaaiingen
De onderzoekers hebben gekeken welke tumorkenmerken gebruikt kunnen worden om de aanwezigheid van lymfklieruitzaaiingen bij patiënten met darmkanker in een vroeg stadium te kunnen voorspellen. Yara Backes: “Daarmee identificeer je de groep patiënten die wel baat heeft bij een operatie, zodat deze lymfklieren weggehaald kunnen worden. We kunnen nu beter voorspellen wie een operatie nodig heeft, en voor wie het verwijderen van de tumor via een darmkijkonderzoek voldoende was. Miangela Lacle: “Met het rekenmodel kunnen we het aantal patiënten dat we opereren met de helft terugbrengen: van 65% naar 32%. De vraag naar een bredere toepasbaarheid van het rekenmodel is ook onderzocht. Pathologen kunnen met een training het rekenmodel zonder veel problemen gebruiken.” Het Nederlandse rekenmodel staat op de website van de werkgroep T1 CRC en is voor elke arts ter wereld te gebruiken.
Terugdringen overbehandeling
De studieresultaten dragen bij aan het doel om meer patiënten met vroeg stadium darmkanker zo min mogelijk te opereren, zodat complicaties kunnen worden geminimaliseerd. Leon Moons: “Het bevolkingsonderzoek naar darmkanker heeft ervoor gezorgd dat we veel patiënten zien met een aandoening in een vroeg stadium. Het is belangrijk dat we voorkomen dat die patiënten overbehandeld worden, met name in het belang van de patiënt, maar natuurlijk ook vanuit het oogpunt van kostenbeheersing”.
Darmkankermaand maart
De maand maart is internationaal uitgeroepen tot darmkankermaand. Jaarlijks krijgen ruim 15.000 Nederlanders de diagnose darmkanker. Hoe vroeger darmkanker wordt opgespoord, des te beter het te behandelen is. De Maag Lever Darm Stichting vraagt in maart aandacht voor de alarmsignalen en risicofactoren van darmkanker.