Sinds lange tijd zicht op het middelengebruik van mbo-studenten
Voor het eerst sinds tien jaar is weer onderzoek gedaan onder studenten van het mbo in Amsterdam. In 2016 heeft een representatieve steekproef van bijna 2.000 studenten (gemiddeld 19 jaar) van verschillende Amsterdamse mbo-instellingen en locaties meegedaan aan de Antenne survey over uitgaan en middelengebruik. Naast energydrinks zijn tabak, alcohol en cannabis de populairste middelen. Negen op de tien studenten (89%) hebben ervaring met energydrinks en de helft (51%) heeft die ook de laatste maand nog gedronken. Iets minder studenten hebben wel eens alcohol gedronken (79%) en twee op de drie deden dat in de afgelopen maand (65%). Ruim de helft heeft wel eens tabak gerookt (57%) en een op de drie rookte in de afgelopen maand (35%). Ongeveer de helft heeft wel eens cannabis gebruikt (49%) en ruim één op de vijf blowde in de afgelopen maand (22%). Het gebruik van harddrugs ligt een stuk lager. Bij deze middelen scoren XTC-pillen het hoogst (20% ooit, 7% laatste maand), gevolgd door cocaïne (9% en 3%) en amfetamine (8% en 2%).
Gebruik verschilt vooral naar leeftijd
Het middelengebruik is niet voor alle groepen mbo-studenten gelijk. Zo hebben meer jongens dan meisjes de afgelopen maand alcohol gedronken en/of geblowd. Bij alcohol is er een fors verschil naar etniciteit: 80% van de studenten met een westerse achtergrond heeft de afgelopen maand alcohol gedronken, tegenover 39% van de studenten van niet-westerse komaf. Voor veel middelen hangt het gebruik vooral samen met leeftijd De gemiddelde startleeftijd bij alcohol en tabak ligt op 15 jaar. Bij de eerste keer cannabis was dat 16 jaar, bij ecstasy 17 jaar en bij amfetamine en cocaïne 18 jaar. Over het algemeen ligt het gebruik lager bij de jongere studenten. Van de 15-17-jarigen dronk 61% de laatste maand alcohol, tegenover 72% van de 21-plussers. Voor tabak is dit 29% tegenover 46%. Bij cannabis is er geen verschil naar leeftijd, maar bij harddrugs is er verhoudingsgewijs juist een groot verschil. Van de 15-17-jarigen heeft 4% de laatste maand XTC gebruikt, versus 10% van de 21-plussers. Voor amfetamine (speed) is dat 1% tegenover 5% en voor cocaïne zelfs 1% tegenover 7%.
Alcohol en cannabis tijdens school of stage
Zoals het hoort, verschijnen verreweg de meeste mbo-studenten nuchter op school of op hun stageplek. Maar niet allemaal altijd. Het afgelopen jaar dronk zo’n 15% het afgelopen jaar weleens alcohol onder schooltijd of tijdens een stage en/of kwam door alcoholgebruik te laat op school of stage en/of verzuimde toen helemaal. En zo’n 7% gebruikte het afgelopen jaar weleens cannabis onder schooltijd of tijdens een stage en/of kwam door blowen te laat op school of stage en/of verzuimde toen helemaal.
Sociale media en gamen
De overgrote meerderheid van de mbo-studenten is dagelijks bezig met sociale media (95%). Eén op de zeven zegt dit zelfs meer dan 10 uur per dag te doen. De helft van de mbo-studenten gamet weleens in het weekend en eveneens de helft doet dat (ook) doordeweeks. Eén op de vijf gamet gemiddeld drie uur of langer op de dagen dat zij gamen (21%).
Lachgas populair bij diverse groepen jongeren en jongvolwassenen
Lachgas is legaal en het aanbod is groot. Het wordt vaak verkocht in patronen bedoeld voor slagroomspuiten, waarmee het gas in een ballon wordt gespoten. Daarna wordt het gas uit de ballon geïnhaleerd. Ruim een kwart van de mbo-studenten (27%) heeft er ervaring mee en bijna een op de tien (9%) heeft de laatste maand lachgas gebruikt. De gebruikscijfers verschillen niet tussen jongens en meisjes en ook niet naar leeftijd. Uit Antenne 2016 blijkt ook dat lachgas niet alleen populair is onder mbo-studenten, maar bij een veel bredere en gevarieerde groep jongeren en jongvolwassenen: van buurtjongeren die veel op straat rondhangen tot uitgaanders.
Preventie
Mbo-studenten zijn een belangrijke doelgroep voor preventie. Op basis van de gegevens uit Antenne past Jellinek Preventie waar nodig haar interventies aan of intensiveert de reeds bestaande interventies. Jellinek preventie is een pilot gestart op het MBO. Het doel van de MBO pilot is het reduceren van risico’s van gebruik van alcohol, tabak, drugs, gokken en gamen bij jongeren en jongvolwassenen. Het aanbod wordt op maat van de instelling vorm gegeven. De activiteiten die worden aangeboden zijn deskundigheidsbevordering, open spreekuren en ondersteuning bij schoolreglement over alcohol en drugs. Hierdoor wordt mogelijk risicogebruik vroegtijdig gesignaleerd en wordt aan de hand van de moti-4 methode getracht het problematische gedrag terug te dringen.