Driekwart van alle lage-inkomenslanden en een kwart van de midden-inkomsenslanden heeft niet genoeg geld om de bevolking te voorzien van de belangrijkste basisgeneesmiddelen, zoals morfine, insuline en medicijnen ter behandeling van HIV, malaria of tuberculose.
De commissie maakte een schatting van de kosten om alle mensen in lage- en midden-inkomenslanden van 200 basisgeneesmiddelen te voorzien en kwam uit op een bedrag van 13 tot 25 dollar per persoon per jaar. Wereldwijd wordt dit bedrag minstens acht keer uitgegeven. Het is dus geen kwestie van een gebrek aan geld, concludeert de commissie, maar een gebrek aan eerlijkheid, solidariteit en mensenrechten.
De commissie, waarvan Hogerzeil een van de voorzitters was, doet in het rapport aanbevelingen aan regeringen in lage- en middeninkomenslanden, de WHO en de Verenigde Naties, maar benadrukt dat dit niet een probleem is dat alleen de ontwikkelingslanden aangaat. Dit is een internationaal probleem dat een grote, internationale samenwerking vereist.
Bijvoorbeeld om het patent-gebaseerde systeem te veranderen, waarbij geneesmiddelenfabrikanten bepalen welke geneesmiddelen er ontwikkeld worden. Het huidige systeem geeft de industrie een monopolypositie. Dat leidt niet alleen tot hoge prijzen van geneesmiddelen, maar leidt ook tot veel onderzoek naar geneesmiddelen waarmee hoge winsten te behalen zijn, in plaats van naar de middelen waar de meeste behoefte aan is. Het veranderen van dit systeem is niet alleen in het belang van armere ontwikkelingslanden, maar ook van welvarende landen als Nederland. Ook hier worstelen we met torenhoge prijzen van medicijnen tegen kanker, de ziekte van Pompe en de ziekte van Fabry, die honderdduizenden euro’s per jaar kosten.
Een van de aanbevelingen van de Lancet Commissie is om een ‘patent pool’ voor essentiële geneesmiddelen te maken, dat patentlicenties van patenthouders verkrijgt door onderhandeling, en deze aan meerdere producenten beschikbaar stelt tegen een kleine vergoeding. Een patent pool zorgt er zo voor dat goedkope versies van nieuwe geneesmiddelen snel beschikbaar komen.
De aanbevelingen van de Lancet Commissie, die zijn gebaseerd op bijna drie jaar wetenschappelijk onderzoek naar de meest recente gegevens en bewijsstukken, zijn stuk voor stuk aanbevelingen voor de lange termijn. Naar verwachting zal het internationale geneesmiddelenbeleid van de komende twintig jaar onder invloed van onder andere dit rapport aangepast worden.