Dit blijkt uit het rapport ‘Personeel met schulden’ van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) dat vandaag wordt uitgebracht bij de lancering van de website financieelgezondewerknemers.nl door koningin Máxima tijdens de jaarlijkse platformbijeenkomst van Wijzer in geldzaken in Amsterdam. Deze nieuwe site voor werkgevers is een initiatief van Wijzer in geldzaken, het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Nibud, Divosa en NVVK. Uit het Nibud-rapport blijkt dat werkgevers pas laat zicht krijgen op de geldproblemen van hun personeel. Met de site hopen de organisaties dat werkgevers sneller problemen zien en gerichter hulp gaan bieden.
Een werknemer met schulden kost werkgever 13.000 euro per jaar
57 procent van de werkgevers ziet personeel met schulden als een groot risico voor de organisatie. Volgens de Nibud-kostenscan personeel met schulden is een bedrijf al snel 13.000 euro per jaar kwijt aan een werknemer met financiële problemen die voltijds werkt en een modaal salaris verdient. Deze kosten zitten met name in het verwerken van het loonbeslag, het (ziekte)verzuim en productiviteitsverlies. Daarnaast kan het bedrijf nog risico lopen vanwege diefstal, fraude en het feit dat personeel met geldproblemen vatbaarder is voor omkoping en chantage. De site financieelgezondewerknemers.nl ondersteunt werkgevers met tips en checklists om werknemers ‘financieel fit’ en daarmee duurzaam inzetbaar te laten blijven. Op die manier kunnen dit soort kosten worden voorkomen.
Olaf Simonse van Wijzer in geldzaken: “Een financieel gezonde en veerkrachtige werknemer werkt met meer aandacht en heeft ruimte om vooruit te kijken. Gelukkig zien steeds meer werkgevers ‘financiële fitheid’ als onderdeel van duurzame inzetbaarheid van de medewerker. We zien dat vrijwel alle werkgevers (93 procent) in actie komen als de financiële problemen aan het licht komen. En de helft van de werkgevers ziet het ook als zijn verantwoordelijkheid om hun werknemers te ondersteunen bij geldzaken. Om die ondersteuning zo effectief mogelijk te laten zijn hebben we deze website in het leven geroepen. Door werkgevers de juiste weg en hulpmiddelen te geven hopen wij uiteindelijk financiële problemen op de werkvloer te voorkomen.”
Werkgevers vinden schulden een reden voor ontslag
Een derde van de werkgevers vindt financiële problemen van werknemers een reden een contract niet te verlengen, bijna één op de vijf ziet het zelfs als een reden voor ontslag. En meer dan de helft van de werkgevers denkt dat werknemers hiervoor bang zijn. Het Nibud vindt dit zorgelijk. Het verkleint de kans dat werknemers zo vroeg mogelijk hun financiële problemen bespreekbaar maken. Het instituut zou juist graag zien dat praten over geld op de werkvloer laagdrempeliger wordt en dat werkgevers ervoor zorgen dat werknemers met allerhande vragen over financiën, bijvoorbeeld over hun persoonlijke financiële situatie of de belastingaangifte, terecht zouden kunnen bij een financieel deskundige.
Het Nibud denkt dat dit een passende rol voor de werkgevers is. Uit het onderzoek blijkt immers dat driekwart van de werkgevers vindt dat de financiële gezondheid van werknemers een belangrijk onderdeel van het hr-beleid is. Ook wil 80 procent van de werkgevers werknemers met geldproblemen graag ondersteunen. Volgens het Nibud kan een werkgever pas echt goed helpen als de werknemer niet meer bang is om vanwege schulden ontslagen te worden. Het aanbieden van gesprekken die financieel inzicht bevorderen en die zijn verankerd in cao’s of arbeidsvoorwaarden, zou daar goed bij kunnen helpen.
Nibud-directeur Gerjoke Wilmink: “Wat we zien is dat werkgevers pas in een laat stadium op de hoogte zijn van de financiële problemen van een werknemer. Meestal pas als er loonbeslag wordt gelegd, of wanneer de werknemer om een voorschot vraagt. Ook zien we dat een groeiende groep werkgevers worstelt met de vraag of het geen schending van de privacy is om zich te bemoeien met financiële problemen van werknemers. Het Nibud begrijpt dat en vindt ook niet dat de werkgever zelf de rol van financieel adviseur op zich moet nemen, maar hij of zij moet wel tijdig hulp kunnen inschakelen of kunnen doorverwijzen. De Nibud-coach voor werkgevers kan daarbij helpen en deze website is daarvoor een goed startpunt.”
Aantal loonbeslagen op werkvloer flink gedaald
De afgelopen tien jaar heeft het Nibud met enige regelmaat onderzoek gedaan naar schulden op de werkvloer en het is voor het eerst dat het Nibud ziet dat het aantal loonbeslagen is afgenomen. Had in 2012 nog 74 procent van de organisaties met loonbeslagen te maken, nu is dat 46 procent. Ook het aantal werknemers met geldproblemen is gedaald. In 2012 had 78 procent van de werkgevers personeel met geldproblemen in dienst, nu is dat 62 procent. Dit beeld komt overeen met de lijn in de ontwikkeling van aanvragen voor schuldhulpverlening. Sinds 2015 vragen uitkeringsgerechtigden vaker sanering aan dan werknemers. Tussen 2011 en 2015 deden meer werknemers een beroep op schuldsanering.
Achtergronden bij het onderzoek
Voor het rapport Personeel met schulden; een peiling over financiële problemen op de werkvloer heeft het Nibud 1040 respondenten ondervraagd middels een online vragenlijst. Daarnaast zijn tien diepte-interviews gehouden. De uitkomsten geven een beeld van de situatie in Nederland, waarbij zoveel mogelijk onderscheid is gemaakt tussen de omvang van de verschillende bedrijven en de verschillende functies van de deelnemers bij de deelnemende bedrijven. Een deel van de respondenten is geworven via het online panel van SSI. Eenmanszaken en zzp’ers zijn uitgesloten van deelname.