#MeToo
De beweging #MeToo in de Verenigde Staten heeft grote invloed gehad op het cancelen van personen. #MeToo is ontstaan door de seksueel-misbruikzaken van Harvey Weinstein en Bill Cosby. Ook Jeffrey Epstein heeft de beweging #MeToo sterker gemaakt. In Nederland is er ook een cancelcultuur en hebben we voorbeelden als de uitspraken van Johan Derksen, het gedrag van Marco Borsato en Ali B, en de acties van bijvoorbeeld Glennis Grace en Famke Louise.
Is het cancelen van een persoon een nobel idee? Het is natuurlijk goed dat je een moreel standpunt inneemt en uitspraken of gedrag als onacceptabel beschouwt. Maar wat voor impact heeft het op de betrokkene als ze keihard worden afgerekend door de maatschappij? Komt iemand hier ongeschonden uit, en is de cancelcultuur überhaupt wel effectief?
De jonge generatie
De cancelcultuur heerst vooral bij jongeren. Zij zijn op zoek naar hun identiteit, en het hebben van sterke standpunten en idealen is een hulpmiddel om die identiteit te vinden. Social media vergroot de cancelcultuur, want door groepsdruk kun je ver komen met je standpunt.
Algoritmes zorgen er voor dat gelijkgestemde meningen worden gepromoot en eensgezinden zich verenigen. Tja, en dan word je al snel uitgesloten als de groep die zich tegen je keert groter wordt.
Social media is dus een katalysator voor de cancelcultuur. Social media verspreidt cancelacties razendsnel en de gevolgen kunnen desastreus zijn. Bij het cancelen van personen zijn dan niet alleen personen gecanceld, maar nemen bedrijven en merken ook vaak afstand van deze personen. Dit puur om hun eigen imago te beschermen, en dan is de schade eigenlijk al niet meer te overzien.
Online platforms zorgen ook voor polarisatie, waarbij groepen zo ver uit elkaar groeien, dat het vaak leidt tot ernstige conflicten. Er is dan geen ruimte meer voor compromissen of enige nuance. Het wordt dan al snel een zwart-witdebat, wat vaak desastreuze gevolgen heeft.
Kritiek op cancelcultuur
Bedreigt de cancelcultuur de vrijheid van meningsuiting? Moeten we intimidatie normaliseren? Respect tonen voor diversiteit en verschillen is wel een must bij het aannemen van sterke standpunten. Massale boycots kunnen vernietigend zijn en bedrijven of personen volledig om zeep helpen. Er wordt niet altijd even goed nagedacht over de impact die groepsdruk kan hebben op de omgeving en de schade die het kan veroorzaken. De cancelcultuur, zeker wanneer gericht op straffen, kan leiden tot grote reputatieschade.
Zwart-witfenomeen
Fouten maken is een deel van groeien, iets wat jongeren niet goed kunnen begrijpen. Er moet een balans gevonden worden, en er moet ruimte zijn voor vrijheid van meningsuiting en herstel. Een fout, afhankelijk van de reden van het cancelen, moet niet alleen leiden tot volledige vernietiging, maar moet ook ruimte maken voor dialoog en reflectie. Voor de betrokkenen voelt het vaak als online gokken of het cancelen het einde betekent van zijn of haar sociale of professionele bestaan, of dat er nog kans is op herstel.