donderdag, 26. september 2013 - 12:33 Update: 03-07-2014 0:51

Onderzoekers schakelen supersnel met quantumlichtbronnen

Foto van quantumlichtbronnen | Wetenschap
Foto: fbf
Enschede

Wetenschappers van Stichting FOM, de Universiteit Twente en het Institute for Nanoscience and Cryogenics in Frankrijk hebben aangetoond dat ze lichtbronnen die normaliter op onvoorspelbare momenten licht uitzenden, kunnen dwingen op een gewenst tijdstip een ultrakorte lichtpuls uit te zenden.

Hun theoretische resultaten zijn op 25 september gepubliceerd in Optics Express. Een elementaire lichtbron – zoals een geëxciteerde atoom of molecuul – zendt normaal gesproken licht uit op onvoorspelbare momenten. Deze spontane emissie van licht is een fundamenteel proces met toepassingen in bijvoorbeeld LEDs en lasers. Voor andere toepassingen is het echter wenselijk om fotonen (licht) precies op specifieke momenten te ontvangen, met een zo klein mogelijke marge. Deze eigenschap is bijvoorbeeld cruciaal voor veilige communicatie op basis van quantumcryptografie. Daarom is een belangrijk onderzoeksdoel een quantumlichtbron te maken die op een gewenst moment een enkel foton uitzendt.

Schakelen van lichtemissie

De gemiddelde emissietijd van quantumlichtbronnen kan worden verkort door ze in nanostructuren te plaatsen, zoals optische resonatoren of golfgeleiders. De kleinste onzekerheid in de emissietijd is dan beperkt door het type nanostructuur dat wordt gebruikt en verschillen in de voorbereidingstijd van de emitter. Het Nederlands-Franse team stelt voor deze beperkingen te overwinnen door de lengte van de resonator waarin de lichtbron zich bevindt snel om te schakelen. De tijdsduur van het schakelen zal veel korter moeten zijn dan de gemiddelde emissietijd. In dat geval zal de voorkeurskleur van de resonator maar gedurende een korte tijd overeenkomen met de emissiekleur van de lichtbron. Alleen binnen dat tijdsbestek worden de fotonen door de lichtbron in de resonator gezonden.

Ultrasnelle lichtbron

De onderzoekers wil quantum-dot-lichtbronnen gebruiken voor dit ontwerp. Quantum dots kunnen gemakkelijk geplaatst worden in resonatoren die slechts microns groot zijn. De resonator zal vervolgens schakelen wanneer er een ultrakorte laserpuls op schijnt tijdens de emissietijd van de quantum dots. De puls verandert kort de lichtbreking in de resonator en daarmee de effectieve resonatorlengte. De schakeltijd is afhankelijk van het moment dat de ultrakorte laserpuls aankomt en de levensduur van de geëxciteerde elektronen. Deze beheersbare lichtschakelaars kunnen worden gebruikt om lichtbronnen voor snelle stroboscopen te maken. Daarnaast kunnen ze worden gebruikt in quantumcryptografie en voor het bestuderen van ultrasnelle quantumelektrodynamica in trilholtes.