Gemeenten moeten volgens de FNV in de opdrachten en/of bij concessies en geldverstrekking voorwaarden stellen. Crombeen: ‘Gemeenten kunnen hierin een regulerende rol hebben door bij het verstrekken van opdrachten dit mee te nemen in de eisen. Want voor grote en kleine bouwplaatsen is het van belang om in één oogopslag te zien wie er werken en of er premie en belasting wordt betaald. Zo’n systeem is er helaas nog niet.’
Bouwplaats ID
Daarom is de FNV groot voorstander van het verplichtstellen van de door sociale partners al in 2015 bedachte Bouwplaats ID, waardoor dat wel kan. Crombeen: ‘We gaan graag met de gemeente in gesprek over wat dat voor hen zou kunnen betekenen. Dit soort praktijken moeten worden uitgebannen. Naast oneerlijke concurrentie, is er meestal over de huisvesting van die illegaal werkende arbeidsmigranten ook heel wat te zeggen.’
Toezicht is miniem
Lokale overheden zitten met deze situaties in de maag. Het toezicht op bouwplaatsen van de officiële handhavende organen is al miniem, maar op de kleinere renovatie- en bouwprojecten (van particuliere opdrachtgevers) blijft het toezicht vaak helemaal achterwege. Rotterdam heeft al wel de Rotterdamse Alliantie Hand in Hand opgericht met als doel illegale arbeidsconstructies aan te pakken. Hans Crombeen: ‘Broodnodig. In de bouw hebben we zo ongeveer alles wel gezien, maar juist bij deze kleine projecten lijkt het wel het Wilde Westen.’
Arbeidsmigranten van buiten de EU
De inzet van mensen buiten de EU op Nederlandse bouwplaatsen is een groeiend fenomeen. Aangezwengeld door het grote tekort aan vakkrachten in de bouw enerzijds en de behoefte aan goedkope arbeidskrachten anderzijds. Crombeen: ‘Groot probleem hierbij is dat deze mensen niet hetzelfde krijgen wat een Nederlandse bouwvakker verdient. Arbeidsmigranten, en zeker van buiten de EU, worden vaak veel minder betaald. Daarnaast wordt er geen belasting afgedragen.’
Leidende rol gemeente
Het terugdringen van het aantal ketens van onderaanbesteding op de bouwplaats is een eerste stap, maar daarnaast moet op de bouwplaats informatie beschikbaar zijn wie er op welk moment aan het werk is en voor wie. Crombeen: 'Daarmee ontstaat zicht op het werk op de bouwplaats. Daarmee kunnen we illegale tewerkstelling en zwartwerk uitbannen. De gemeente kan hier een leidende rol in pakken.'