Daling criminaliteit
De door het CBS vastgestelde daling van criminaliteit en slachtofferschap die onder andere naar voren komt in de Veiligheidsmonitor 2015 , zijn terug te vinden in de ramingen van de capaciteitsbehoeftes in de toekomst.
Het CBS ziet al meerdere jaren een daling in vier indicatoren op het terrein van criminaliteit en veiligheid (geregistreerde misdrijven, geregistreerde verdachten, slachtofferschap en het onveiligheidsgevoel). De aangiftebereidheid is vergelijkbaar met voorgaande jaren.
De prognose is dat het aantal misdrijven en het aantal verdachten dat instroomt in de strafrechtketen daalt met gemiddeld 0,9% per jaar. Dit werkt door in de keten, vooral richting de executie bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI).
Analyse van reden dat het voornamelijk effect heeft bij DJI laat zien dat de daling van het aantal verdachten in de keten in de afgelopen jaren (tussen 2012 en 2015) deels gecompenseerd werd, voornamelijk door meer beslissingen tot dagvaarding door het OM.
Hierdoor was de daling bij de producten voor OM en Raad voor de rechtspraak niet zo groot. Dat er bij de tenuitvoerlegging in die periode toch een forse afname te zien is, komt ten eerste door een verschuiving in de gehele strafrechtsketen van zwaardere naar lichtere delicten.
Ten tweede is een daling in de lengte van opgelegde gevangenisstraffen door rechters waarneembaar. Beide factoren zijn onafhankelijk van elkaar, de kortere straffen doen zich voor bij alle soorten delicten.
Substantiële leegstand cellen
Al geruime tijd heeft DJI te maken met een substantiële daling van de celbezetting. Ook uit de bijgevoegde ramingen blijkt een verdere daling in de behoefte aan celcapaciteit. Momenteel is sprake van een substantiële leegstand bij DJI in het gevangeniswezen, de justitiële jeugdinrichtingen en bij de vreemdelingenbewaring.
'Het is van belang om er op een verantwoorde wijze voor te zorgen dat de operationele celcapaciteit aansluit bij de geraamde behoefte voor de periode tot en met 2021 en bij de gerechtelijke kaart. Om te voorkomen dat over een lange periode leegstand moet worden gefinancierd wordt door mij bezien welke consequenties de uitkomsten van de PMJ-ramingen zullen hebben en welke maatregelen worden genomen. De Staatssecretaris van VenJ heeft DJI de opdracht gegeven om, indachtig de teruglopende behoefte aan celcapaciteit, een conceptplan te ontwikkelen', aldus van der Steur.