Vooralsnog zijn deze geneesmiddelen beschikbaar voor iedereen die ze nodig heeft. De NZa gaat onderzoeken of een andere manier van inkopen van geneesmiddelen, beter dan nu zou kunnen bijdragen aan de beheersbaarheid van de uitgaven aan dure geneesmiddelen.
Scherpere prijsafspraken geneesmiddelen
We zien dat zorgverzekeraars en ziekenhuizen zich inspannen om geneesmiddelen scherp in te kopen. Zorgverzekeraars slagen er in 2018 allemaal in om lagere contractprijzen af te spreken met zorgaanbieders dan in het jaar 2017. Ook ziekenhuizen slagen erin om scherpere prijzen te bedingen bij medicijnfabrikanten. De stijging van het aantal patiënten en de hoge prijs waarmee nieuwe medicijnen ieder jaar worden geïntroduceerd, zorgen nog steeds voor een sterke groei van de uitgaven. Ondanks de inspanningen van zorgverzekeraars, ziekenhuizen en de overheid blijven de kosten naar verwachting ook de komende jaren stijgen.
Dure medicijnen verdringen andere zorg
De uitgaven aan dure geneesmiddelen stegen de afgelopen jaren harder dan de rest van de medisch-specialistische zorg. Naar verwachting ging 8,8 procent van de totale uitgaven aan medisch-specialistische zorg in 2017 op aan dure geneesmiddelen. Dit dreigt ten koste te gaan van andere zorg. Het ministerie van VWS heeft namelijk afgesproken met zorgverzekeraars en zorgaanbieders dat de totale uitgaven aan medisch-specialistische zorg minder hard mogen groeien. De stijging van het aandeel van dure geneesmiddelen in de totale uitgaven in de medisch-specialistische zorg vormt een bedreiging voor de betaalbaarheid en toegankelijkheid van medisch-specialistisch zorg en daarmee voor de solidariteit. In Nederland betalen gezonde en rijke mensen mee voor zieke en arme mensen.
Duurste geneesmiddelen
De stijging van de uitgaven aan geneesmiddelen wordt veroorzaakt door de introductie van nieuwe geneesmiddelen met een hoge prijs en de groei van het aantal patiënten en varieert per geneesmiddelengroep. Zo komt de uitgavenstijging aan oncolytica van 2015 naar 2016 vrijwel geheel voort uit een gemiddelde prijsstijging van deze groep medicijnen. De top 3 geneesmiddelen met de hoogste totale uitgaven zijn geneesmiddelen tegen reuma (TNF-alfaremmers). De uitgaven aan deze groep geneesmiddelen dalen, terwijl het aantal patiënten nog steeds groeit. De gemiddelde prijs daalt vanwege de toegenomen concurrentie na het vervallen van octrooien. Van de 23 duurste geneesmiddelen zijn de gemiddelde uitgaven per patiënt per jaar meer dan € 80.000.
Risico bij zorgverzekeraar
Zorgverzekeraars en zorgaanbieders maken samen afspraken over de totale kosten die ze in een jaar kunnen declareren. We zien dat steeds meer geneesmiddelen buiten deze zogenoemde omzetplafonds worden gehouden en ongeacht het aantal geneesmiddelen dat is gebruikt in een jaar vergoed worden. Zorgverzekeraars spreken met ziekenhuizen af om geneesmiddelen aan ziekenhuizen te vergoeden op basis van de netto inkoopprijs, zonder dat de verzekeraar de prijs die een ziekenhuis betaalt op geneesmiddelniveau kent. Met name zorgverzekeraars maken zich zorgen over de verdere verschuiving van het volumerisico naar de verzekeraar en de afname van de prikkel voor scherpe inkoop door zorgaanbieders.