De prijzen van monumenten daalden in de crisis harder en verder dan reguliere woningen, maar 'die achterstand wordt snel ingelopen' volgens Roeland Kimman van de NVM: de prijzen van monumenten stegen 17% sinds het dieptepunt in 2013, 6% meer dan reguliere woningen. De gemiddelde transactieprijs van een monument is op dit moment 463.000 euro. Vertaald naar een prijs per vierkante meter ligt deze ruim 50% hoger dan dat van een reguliere woning. Dit verschil is vaak te verklaren door de locatie en het bijzondere karakter van monumenten.
Prijsontwikkeling monumenten
De transactieprijs van verkochte monumenten is sinds het dieptepunt in 2013 met ruim 17% toegenomen. Dat is 6% meer dan de prijs van verkochte reguliere koopwoningen, die in 2016 gemiddeld 11% hoger ligt. Daarbij moet wel opgemerkt worden dat tussen 2008 en 2013 de prijs van verkochte monumenten ook harder daalde dan die van 'gewone' koopwoningen (16% versus 13%). In de eerste jaren van het millennium, in de periode van 2000 tot 2008 is de prijs van een gemiddelde woning met 40% toegenomen, die van een monument met 42%. Het prijsniveau van een monument per vierkante meter ligt landelijk gemiddeld 53% hoger dan dat van een reguliere koopwoning. Dit is deels het gevolg van het feit dat veel monumenten in het centrum van historische steden en dorpen staan en dat het vaak gaat over unieke woningen. Wanneer we kijken naar de prijs per vierkante meter, dan ligt die van de van verkochte monumenten in de vijf gemeenten met de meeste rijksmonumenten (Amsterdam, Utrecht, Maastricht, Leiden en Haarlem) tussen 27% en 36% substantieel boven het niveau van dat van reguliere koopwoningen.
Overwegend nog kopersmarkt
Het NVM onderzoek laat ook zien dat de markt voor reguliere woningen landelijk inmiddels in evenwicht is. Op de woningmarkt voor monumenten is in de meeste provincies vooralsnog sprake van een kopersmarkt. De regionale verschillen zijn echter groot. In de provincies Noord-Holland en Utrecht hebben de verkopers van een monumentale woning het voor het zeggen, in provincies als Drenthe, Limburg en Overijssel is de markt voor monumenten nog duidelijk een kopersmarkt.
Kopers kregen in de crisisjaren tussen 2008 en 2013 steeds meer keuze. Op het dieptepunt van de crisis kon een koper kiezen uit bijna 35 monumenten. Toen de koopwoningmarkt weer aantrok, profiteerde ook de markt voor monumenten. Naar verhouding is de monumentenmarkt sinds 2013 net zo sterk aangetrokken als die van de reguliere koopwoningen. De markt voor monumenten is echter nog steeds ruimer dan voor de crisis het geval was.
Monumenten bevinden zich in het hogere prijssegment van de woningmarkt. De gemiddelde transactieprijs in de eerste drie kwartalen van 2016 was 463.000 euro, terwijl het prijsniveau op de reguliere bestaande koopwoningmarkt gemiddeld 234.000 euro bedroeg. Het hoge prijsniveau verklaart voor een deel waarom de woningmarkt voor monumenten vaak nog als een kopersmarkt te karakteriseren is. In het merendeel van de 43 grootste monumentgemeenten is de markt voor monumenten ruimer dan die van de reguliere koopwoningen. In grote steden als Amsterdam, Utrecht en Haarlem zien we dat de krapte op de monumentenmarkt bijna gelijk is aan de reguliere woningmarkt.