Namen schutters op Nachtwacht achterhaald

Ook is nu duidelijk geworden hoe de grote zaal van de Kloveniersdoelen, het huidige Doelen Hotel in Amsterdam, er precies uit heeft gezien, de zaal waarvoor Rembrandt De Nachtwacht oorspronkelijk heeft geschilderd.

Deze opzienbarende bevindingen zijn gepubliceerd in de eerste Engelstalige editie van The Rijksmuseum Bulletin dat vandaag gepresenteerd wordt op de Tefaf, de belangrijkste kunst- en antiekbeurs ter wereld, in Maastricht.

Identificatie van de schutters op de Nachtwacht
Omstreeks 1715 werd al een schild met namen toegevoegd aan De Nachtwacht, achttien in totaal. Slechts in enkele gevallen was bekend welke naam bij welk gezicht hoorde. Dudok van Heel ging op zoek naar de mensen achter die namen. Hij onderzocht hun families, hun welstand en hun zakenrelaties.

Hij vond zelfs in boedelinventarissen bepaalde stukken kleding en uitrusting die op De Nachtwacht zijn afgebeeld. Dit alles legde hij naast de leeftijden van de schutters in 1642, het jaar dat het schilderij werd voltooid. Zo wist hij iedere naam voor het eerst te koppelen aan een persoon afgebeeld op het schilderij.

De Kloveniersdoelen
Dudok van Heel verdiepte zich intensief in de historische context van het schilderij en deed een verrassende ontdekking. Zoals bekend is De Nachtwacht gemaakt voor de grote zaal van de Kloveniersdoelen, het 'clubhuis' van de schutterij, het huidige Doelen Hotel.

Deze zaal uit 1627 was destijds de belangrijkste ontvangstzaal van Amsterdam. De Kloveniers lieten tussen 1640 en 1645 alle compagnieën die in de Kloveniersdoelen huisden portretteren door de belangrijkste kunstenaars van Amsterdam. Dudok van Heel heeft nu voor het eerst vastgesteld dat de zes schuttersstukken van Rembrandt, Pickenoy, Bakker, Van der Helst, Van Sandrart en Flinck een lange doorlopende voorstelling van schutters in de zaal vormden.

Geen individuele schilderijen, zoals lang werd gedacht, maar een doorlopend fries van op elkaar afgestemde schilderingen op groot formaat in een vaste betimmering die gezamenlijk een zorgvuldige totaal-inrichting vormden.

Voor het Bulletin maakte Dudok van Heel een reconstructie van de zaal waaruit is af te leiden dat Rembrandts’ Nachtwacht qua compositie en kleur uit de toon valt bij de rest. Hieruit kan de conclusie worden getrokken dat Rembrandt zich destijds waarschijnlijk niet aan de opdracht heeft gehouden.