Falende weefsels of organen
Regeneratieve geneeskunde beoogt de functie van falende weefsels of organen te herstellen of zelfs volledig te vervangen. Daardoor is levenslange behandeling van symptomen niet meer nodig. Maar, het ontwikkelen van deze technologieën is complex. Er wordt gewerkt met levende menselijke materialen, zoals cellen en weefsels, waardoor het ontwikkelproces moet voldoen aan hoge kwaliteitseisen. De academische instellingen en bedrijven die nu aan deze technologieën werken, hebben hier nog niet de juiste middelen voor.
Kleinschalige productie stamcellen
De subsidie vanuit het Nationaal Groeifonds geeft een enorme impuls aan deze ontwikkeling. De pilotfabriek bestaat uit nieuwe faciliteiten in Leiden, Eindhoven, Maastricht en Utrecht. Ze beslaan de hele keten van de ontwikkeling en kleinschalige productie van stamcellen en weefsels voor patiënttoepassingen. In Leiden zal de nodige vakkennis gecombineerd worden met het toegankelijk maken van GMP-faciliteiten1 voor onderzoekers en bedrijven. Op deze manier versnelt het LUMC de vertaalslag van het laboratorium naar de patiënt.
Diabetes type 1 genezen
Het LUMC richt zich met deze technologie op de basis van de regeneratieve geneeskunde, namelijk de ontwikkeling en productie van stamcellen. Leidse onderzoekers werken aan orgaan-op-chip-modellen van bijvoorbeeld het hart en de nier. Ook is het LUMC een internationaal erkend centrum voor transplantaties van insuline-producerende cellen uit donororganen bij patiënten met type 1 diabetes. Echter, aan donororganen is een groot tekort. Hoogleraar Eelco de Koning doet onderzoek naar nieuwe behandelopties. “We willen type 1 diabetes uiteindelijk oplossen bij alle patiënten. Daarvoor zijn nieuwe regeneratieve therapieën nodig, waarbij we gebruik maken van stamcellen en methoden om genetische veranderingen in cellen en weefsels aan te brengen.”
'Orgaan-op-chip-model'
De Koning doet niet alleen onderzoek naar het kweken van insuline-producerende cellen uit stamcellen, maar bestudeert deze cellen ook in een orgaan-op-chip-model. “Deze toekenning is fantastisch. Hierdoor kunnen we ons micro-orgaanmodel verder ontwikkelen om diabetes beter te begrijpen en nieuwe therapieën te ontwikkelen. Een nieuw celproduct bij patiënten toepassen is echter een heel complex proces en moet veilig gebeuren. Daarom hebben we de kennis en infrastructuur van NecstGen nodig. Dan komt klinische toepassing van insuline-producerende cellen uit stamcellen sneller dichterbij”, vertelt De Koning.
Grotere innovatiekracht
De investering in een pilotfabriek draagt niet alleen bij aan de gezondheidszorg, maar vergroot ook de innovatiekracht van Nederland. “Nederland is nu al een voorloper op het gebied van regeneratieve geneeskunde”, zegt vice-voorzitter van de Raad van Bestuur en decaan van het LUMC Pancras Hogendoorn. “De impuls uit het Nationaal Groeifonds versterkt onze (inter-)nationale positie en geeft ons de mogelijkheid deze uit te bouwen. Het LUMC zet daarom, samen met de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden, Gemeente Leiden en Provincie Zuid-Holland, in om NecstGen en het iPSC & OoC hotel op het Leiden Bio Science Park te realiseren. Hiermee vervolgt Leiden haar lange track-record in dit veld en komt de genezing van chronische ziekten een stap dichterbij.”
Regeneratieve geneeskunde over de grens
RegMed XB staat voor Regenerative Medicine Crossing Borders. Het is een samenwerking van onderzoeksinstellingen, overheden, provincies, gezondheidsfondsen en bedrijfsleven in Nederland en Vlaanderen om te komen tot therapieën voor chronische ziekten, op basis van stamcellen, mini-organen, weefsels en slimme (bio)materialen. Regeneratieve geneeskunde is één van de drie maatschappelijke speerpunten van het LUMC. Samen werken wij aan innovatieve nieuwe behandelingen.