Openlijk conflict
Contacten tussen de politie en burgers leiden zo nu en dan tot openlijke kritiek, frustraties, onvrede en verdere escalatie, vooral als het gaat om het al dan niet gepast gebruiken van geweld.
Organisatiewetenschapper Sara Stronks onderzocht of de relaties tussen betrokkenen in een conflict tussen politie en burgers en de wijze waarop contacten na conflicten verlopen van invloed zijn op elkaar. Ze keek in het bijzonder naar de functie van verzoenende contacten. Daarvoor analyseerde ze de reflecties van de betrokkenen bij verschillende politie-burger conflicten op groepsniveau en de reflecties van wijkagenten op conflict en verzoening. Het onderzoek is uitgevoerd aan de Politieacademie en de Tilburgse School voor Politiek en Bestuur.
Verzoening
Verzoening heeft een belangrijke functie in het onderhouden, bouwen en versterken van relaties tussen mensen. Voor de politie en burgers lijkt dit niet anders, concludeert Stronks aan hand van haar verkennende onderzoek. Door te verzoenen kan de relatie tussen burgers en agenten die betrokken zijn bij een openlijk conflict, herstellen. Gebeurt dit niet, dan wordt samenwerking na zo’n conflict moeizaam. Dat is onwenselijk, want de politie kan haar taak niet uitoefenen zonder medewerking van en samenwerking met burgers.
Contact ook belangrijk
Niet alleen wetten, regels, protocollen en (grond)rechten zijn belangrijk in de relatie tussen politie en burgers (beide partijen hebben taken, rechten en plichten), maar ook dat contact zelf, stelt Stronks. De manier waarop contact na openlijke conflicten verloopt, wordt beïnvloed door de denkbeelden die de politie en burgers hebben over de relatie met de ander.
Na een conflict is positief en op herstel gericht contact belangrijk. Als contact uitblijft of te lang op zich laat wachten, kan dit worden geïnterpreteerd als desinteresse, wat weer negatief van invloed kan zijn op hoe men denkt over de relatie met de politie als instituut. Wanneer het conflict daarentegen actief en overwogen wordt geadresseerd, dan kan dialoog ontstaan en kan samenwerking worden hervat of bewerkstelligd.
Investeren in relatie
We moeten erkennen dat, en weten hoe de relatie tussen politie en burger effectief politiewerk beïnvloedt, stelt Stronks. Omdat denkbeelden die de politie en burgers hebben over de relatie met de ander van invloed zijn op de wijze waarop contacten verlopen, is het belangrijk dat de politie in tijden van relatieve rust investeert in het bouwen en onderhouden van relaties met burgers. Verzoening bewerkstelligen in een relatie waarin amper of weinig positieve contacten zijn is immers lastig en een openlijk conflict zo nu en dan is niet te voorkomen.
Verantwoordelijkheid
Alle politiemensen hebben een verantwoordelijkheid in investeren in relaties, stelt de onderzoekster. Een politie die zo’n ‘relationeel perspectief‘ hanteert, zou in direct contact, als de situatie dat toelaat, de nadruk moeten leggen op gedeelde doelen en behoeften, op verenigbare normen en waarden en op wat ‘wij’ kunnen betekenen voor een veilige leefomgeving.