Feringa krijgt de prijs voor de ontwikkeling van moleculaire machines. 'Hij deelt de prijs met de Fransman Jean-Pierre Sauvage en de Amerikaan Fraser Stoddart', zo meldt de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) woensdag.
'Doorbraak' met moleculaire motor
Feringa is sinds 1988 hoogleraar scheikunde aan de RUG. Zijn ontdekking in 1999 van de ‘moleculaire motor’, een door licht voortgedreven roterende molecuul, wordt algemeen als een doorbraak van wereldformaat aangemerkt. Feringa werd eerder veelvuldig onderscheiden met prijzen, waaronder de Spinozapremie, de 'Nederlandse Nobelprijs'.
Bouwen met moleculen
Als chemicus is Feringa geïnteresseerd in bouwen met moleculen. ‘Ik ben een moleculenbouwer’, vertelt Feringa. ‘Ik probeer slimme moleculen te maken. Op zich is een bewegend molecuul maken niet zo moeilijk, maar het gaat erom dat je het kunt besturen, dat je controle hebt over wat er gebeurt.’
Ben Feringa presenteerde in 1999 de eerst moleculaire motor, een molecuul waarvan een deel onder invloed van licht en warmte een volledige rotatie kon maken. Hij maakte tal van verschillende motoren, en zelfs een moleculaire ‘4 wheel drive’ auto.
Door de motormoleculen vast te zetten op een oppervlak ontstond een nanomolenpark dat roteert als er licht op valt. En vorig jaar beschreef hij de eerste asymmetrische moleculaire motor. Ook slaagde Feringa erin om werk te verzetten met moleculaire motoren. Hij wist een glazen cilinder die 10.000 maal groter was dan de motoren te laten draaien.
Pionier
Feringa wordt wereldwijd erkend als pionier op het terrein van moleculaire motoren. Zo werd hij vorig jaar uitgebreid geciteerd in een achtergrondartikel over nanomotoren in het tijdschrift Nature.
Geneesmiddelentransport in lichaam
Een van de mogelijke toepassingen van zijn motoren is het afleveren van geneesmiddelen in het lichaam. Naast moleculaire motoren richt Feringa zich ook op katalyse. En hij werkt aan ‘slimme’ geneesmiddelen, die bijvoorbeeld aan en uit te schakelen zijn met licht.
College trots op Drentse winnaar Nobelprijs
Het college van Gedeputeerde Staten van Drenthe is trots op de prestaties van Ben Feringa en vindt het bijzonder dat een Drent de Nobelprijs ontvangt, zo heeft de provincie woensdag laten weten. Commissaris van de Koning Jacques Tichelaar: ’Het winnen van de Nobelprijs is een unieke prestatie van Feringa. We zijn als college trots op hem.’
Ben Feringa, geboren in Barger-Compascuum, ontvangt in december de Nobelprijs voor de Scheikunde. Feringa ontvangt de prijs samen met twee andere onderzoekers. Op 10 december wordt de prijs uitgereikt in Stockholm.