Wetgeving belemmert de effectiviteit van het toezicht op zorg

Vandaag is het eindrapport van de evaluatie gepubliceerd. Het onderzoek is in opdracht van ZonMw uitgevoerd door onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam, het NIVEL en het instituut Beleid en Management Gezondheidszorg van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Op het terrein van de kwaliteit van zorg zijn verschillende toezichthouders actief. De belangrijkste daarvan is de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Het onderzoek wijst uit dat de IGZ de laatste jaren strenger is gaan optreden. Na een periode waarin de lerende, op kwaliteitsverbetering gerichte stijl van toezicht domineerde, heeft de afgelopen jaren een strengere, sanctionerende stijl meer nadruk gekregen. De IGZ zet vaker formele instrumenten in, zoals tuchtklachten. Problematisch is dat, anders dan bij toezichthouders zoals de Onderwijsinspectie en de Nederlandse zorgautoriteit, met betrekking tot het kwaliteitstoezicht in de zorg één, integrale wettelijke regeling ontbreekt. Taken en bevoegdheden zijn over verschillende wettelijke regelingen verspreid. De onderlinge verhoudingen tussen overheidstoezichthouders (zoals de relatie tussen de IGZ en het Openbaar Ministerie), en de relatie tussen het overheidstoezicht en private toezichthouders (zoals zorgverzekeraars en raden van toezicht van zorginstellingen) worden steeds belangrijker. In de visie van de onderzoekers dient de wet te bepalen dat de minister zich niet kan bemoeien met het oordeel van een toezichthouder over individuele gevallen. Tenslotte is een aantal aspecten van het werk van de IGZ ten onrechte niet wettelijk geregeld, zoals het ontbreken van een wettelijke basis voor het openbaar maken van maatregelen en de mogelijkheid voor werknemers in de zorg en burgers/patiënten om anoniem bij de toezichthouder te kunnen melden