Oplichters richten zich op malafide webshops

Dat verwacht Jesse van der Putte, coördinerend fraudeofficier van justitie voor internetoplichting. Hij zegt dat in het juninummer van OM-magazine Opportuun.

"De aanpak van oplichting via online handelsplaatsen als Marktplaats is de laatste twee jaar sterk verbeterd" stelt officier van justitie Van der Putte. Voorheen kwamen alle aangiftes van internetoplichting terecht op wijkbureaus bij afzonderlijke rechercheurs. Landelijke verbanden werden niet zichtbaar. Veelplegers kwamen nauwelijks in beeld. 

Officier van justitie Jesse van der Putten
Dat veranderde met de komst van het Landelijk Meldpunt Internet Oplichting (LMIO), een politieteam dat werkt onder het gezag van officier van justitie Van der Putte. Het Meldpunt is ondergebracht bij de politie-eenheid Noord-Holland. Daar komen alle aangiftes nu terecht: vooral digitaal via www.mijnpolitie.nl of doorgestuurd via de politiebureaus. Het Meldpunt clustert aangiftes die een relatie met elkaar hebben. Dat is bijvoorbeeld het geval als bij meerdere aangiftes sprake is van hetzelfde telefoonnummer of bankrekeningnummer.

Effectiever
In 2012, het eerste jaar dat het Meldpunt operationeel voluit draaide, kwamen er veertigduizend aangiftes binnen. Die aangiftes zijn binnen het Meldpunt geanalyseerd, veredeld en omgezet in 120 `voorbereide onderzoeken'. Deze voorbereide onderzoeken zijn vervolgens gestuurd naar de politie enhet OM in het arrondissement waar de verdachte vervolgd zou kunnen worden. Van der Putte: "Die 120 voorbereide onderzoeken dekken twintigduizend aangiftes. Daarvan zijn inmiddels 60 onderzoeken gedraaid. Op die manier is veel effectiever en efficiënter gewerkt dan vroeger."

Strenge straffen
"De zaken zijn over het algemeen goed bewijsbaar" zegt Van der Putte "want er zijn veel sporen. Er is een advertentie geplaatst, er zijn betalingen naar een bankrekeningnummer gedaan en aan dat nummer is een rekeninghouder gekoppeld." Rechters vonnissen stevig: "De landelijke trend is dat veelplegers van internetoplichting tot onvoorwaardelijke celstraffen worden veroordeeld."

Voor een strafrechtelijk vonnis is wel vereist dat er sprake is van "een samenweefsel van verdichtsels", "een valse hoedanigheid", "een listige kunstgreep" of "een valse naam". Zo niet, dan is er 'slechts' sprake van een (al dan niet moedwillige) wanprestatie en zal een benadeelde langs civielrechtelijke weg zijn gelijk kunnen halen.

Preventie
Politie, Marktplaats en OM willen oplichting vooral ook voorkomen. Via www.mijnpolitie.nl kan niet alleen aangifte worden gedaan, de site bevat ook een `checkfunctie'. Daarop kunnen kopers en verkopers nagaan of er bij het Meldpunt meldingen van fraude over een beoogde wederpartij bekend zijn. Deze checkfunctie is inmiddels (gemeten eind mei 2013) maar liefst 4,4 miljoen keer geraadpleegd. In 232.000 gevallen bleek sprake van een koper/verkoper waarover meldingen bekend waren.

Webshops
Door het succes in de opsporing en vervolging en door gezamenlijke preventieve maatregelen van politie, Marktplaats en OM, zal de oplichting op platforms als Marktplaats flink gaan afnemen, voorspelt Van der Putte. "Ik verwacht echter wel een toename van oplichting via malafide webshops. De online handelsplaatsen worden door oplichters namelijk steeds vaker gebruikt als advertentieplatform, waarna een koper wordt weggelokt naar de site van een malafide webwinkel."

"Wapen je daartegen" adviseert de officier van justitie aan consumenten. "Kijk allereerst of zo'n webwinkel het logo `waarborg webwinkelen' voert. Criminelen kunnen dat logo kopiëren, maar de hyperlink achter het logo kunnen ze niet kopiëren. Dus klik vooral op dat logo. Als je dan wordt doorgelinkt, zodat je kunt zien met wat voor winkel je te maken hebt, zit je normaal gesproken safe."