'Toevallige woonplaats bepalend'
"De grote verschillen tussen gemeenten zijn niet uit te leggen", zegt Nationale ombudsman Reinier van Zutphen. "Zelfstandigen in dezelfde winkelstraat krijgen, als ze in verschillende gemeenten wonen, soms heel andere hulp. De vraag of een ondernemer uit de schulden komt hangt teveel af van zijn toevallige woonplaats." Volgens de ombudsman kunnen gemeenten veel meer gebruik maken van elkaars kennis en ervaringen.
'Niet elke gemeente deskundig genoeg'
Bovendien zijn ondernemers terughoudend met hulp vragen en het delen van hun financiële gegevens. Ook is er een groep die zich wel bij het juiste loket meldt, maar voortijdig afhaakt. "Niet elke gemeente is deskundig genoeg om zelfstandigen goed te helpen. Zelfstandigen met problematische schulden ervaren veel stress en schaamte, nog meer dan particulieren. Het gaat over grotere bedragen en vaak lopen ze al jaren rond met hun financiële problemen."
'Meer op ondernemers toegespitste aandacht en begeleiding nodig'
De ombudsman pleit ervoor dat ondernemers meer op hen toegespitste aandacht en begeleiding krijgen. Er zijn ook gemeenten die de uitvoering van schuldhulpverlening overlaten aan commerciële partijen. "Maar ook dan blijft de gemeente zelf verantwoordelijk, bijvoorbeeld voor de afhandeling van klachten.", zegt de ombudsman. "Een gemeente kan zich nooit verschuilen achter het feit dat zij een taak heeft uitbesteed."
Aanbevelingen
Op 1 oktober 2020 hadden ruim 614 duizend huishoudens geregistreerde problematische schulden. Nieuwe instromers waren meer dan voorheen de zelfstandige ondernemers. Door de coronacrisis hebben veel zelfstandigen een zware tijd en kunnen gemeenten de komende jaren een toestroom verwachten. Vorig jaar zomer publiceerde de ombudsman een knelpuntenanalyse over de steunmaatregelen. En in 2018 riep hij gemeenten op om de toegang tot de schuldhulpverlening voor zelfstandigen te verbeteren.
'Toegang tot schuldhulpverlening voor zelfstandigen verbeteren'
De ombudsman heeft daarom nu gekeken of ondernemers ruimhartig worden toegelaten tot de gemeentelijke schuldhulpverlening en of gemeenten hierbij de uitgangspunten uit de eerdere rapporten Een open deur? en het vervolgonderzoek in acht nemen. De ombudsman beveelt aan om de toegang tot schuldhulpverlening voor zelfstandigen te verbeteren en de verschillen te verkleinen. Ook beveelt hij gemeenten aan te investeren in kennis hierover en verantwoordelijkheid te nemen voor de schuldhulp, ook bij uitbesteding aan externe partijen. De Nationale ombudsman blijft monitoren of de aanbevelingen worden opgevolgd.