Straks krijgt de rechter de mogelijkheid een houdverbod als zelfstandige maatregel op te leggen voor een periode van maximaal vijf jaar. Daarbij hoort ook een locatieverbod, voor het geval de veroordeelde geen eigen dieren heeft mishandeld, maar bijvoorbeeld dieren op kinderboerderijen of in stallen.
De rechter kan al een houdverbod opleggen als bijzondere voorwaarde bij een voorwaardelijke straf. Bij overtreding daarvan moet de dader weliswaar zijn volledige straf ondergaan, maar vervalt het houdverbod. Dat laatste is onwenselijk, in verband met het risico op herhaling en het dierenwelzijn. De zelfstandige maatregel biedt dan uitkomst: het houdverbod blijft na een overtreding gewoon doorlopen. Daarmee voorkom je dat de veroordeelde later toch weer dieren gaat houden. Een ander voordeel is dat de zelfstandige maatregel ook bij lichtere feiten voor langere tijd kan worden opgelegd. Dit vanuit het oogpunt van preventie.
Om dieren goed te kunnen beschermen, is snel optreden geboden. Daarom krijgt de rechter de mogelijkheid de zelfstandige maatregel onmiddellijk na de uitspraak te laten ingaan. Daarmee wordt het houdverbod effectief, ook als er nog hoger beroep of cassatie volgt. Hetzelfde wordt mogelijk bij de bijzondere voorwaarde. Ook stelt minister Blok voor om overtreding van het houdverbod als onderdeel van de zelfstandige maatregel afzonderlijk strafbaar te stellen. Dit levert dan een nieuw strafbaar feit op, met als voordeel dat de politie snel kan ingrijpen en de dieren in beslag kan nemen.
Om het risico op recidive tot een minimum te beperken, mag de officier van justitie straks een gedragsaanwijzing opleggen die bepaalt dat de verdachte tot aan de zitting geen dieren mag houden. Juist daders van dierenmishandeling en -verwaarlozing vervallen snel in herhaling vanwege sociale en psychische problemen. De aanwijzing geldt voor 90 dagen en kan drie keer worden verlengd. Daarmee is een houdverbod en het toezicht daarop ook voorafgaand aan de uitspraak verzekerd.
Tot slot wil de minister ook steviger kunnen optreden, in geval van bijtincidenten met agressieve honden. Niet alleen het ophitsen van een dier tegen een ander dier wordt als misdrijf strafbaar gesteld, maar ook het onvoldoende terughouden van een dier dat aanvalt. Het betreft een uitbreiding van de huidige wet waarin staat dat het ophitsen van een dier tegen een mens strafbaar is. Dit laatste is nu nog een overtreding, maar wordt straks een misdrijf, gelet op de aard en de ernst van de schade die bijtincidenten kunnen veroorzaken. Er komt een maximumstraf van een jaar op te staan. Bij een verdenking van een misdrijf wordt het makkelijker om het dier in beslag te nemen. De politie mag daarvoor straks een woning betreden.