Brandveiligheid van veestallen moet worden verbeterd

In 2008 sloeg de Dierenbescherming alarm na een serie opeenvolgende stalbranden. Voormalig minister Cramer van VROM weigerde toen de regels aan te scherpen zolang er weinig zicht was op de omvang van het probleem. Dat is er nu wel: de afgelopen vijf jaar kwamen 737.080 dieren om bij 763 branden, die meestal door ondeugdelijke elektrische installaties werden veroorzaakt.

De Dierenbescherming en LTO vroegen de lectoraten Welzijn van Dieren (Hogeschool Van Hall Larenstein) en Brandpreventie (Brandweeracademie) de problematiek rond stalbranden in kaart te brengen. Madelaine Looije en Michelle Smit, studenten van de opleiding Diermanagement in Leeuwarden, voerden het onderzoek uit en maken duidelijk dat in de rundvee-, varkens- en pluimveehouderij sprake is van een toenemende trend in het aantal stalbranden en het aantal dieren dat hierbij omkwam.

Schaalvergroting

Doordat er slechts gegevens zijn over vijf jaren is een 'significante trend' moeilijk aantoonbaar, zeggen de onderzoekers. Dat geldt niet voor de rundveehouderij. Daar is het aannemelijk dat de kans op een stalbrand stijgt en dat er bovendien meer dieren zullen omkomen door schaalvergroting. In de onderzoeksperiode vonden 410 stalbranden plaats in de rundveesector. Daarbij kwamen 1422 runderen om. Vorige week nog overleefden vijfhonderd kalveren een brand in het Gelderse Otterlo niet.

In het rapport schrijven de onderzoekers dat de veiligheid van dieren en dus ook de brandveiligheid van veestallen volgens vele deskundigen een hogere prioriteit moeten krijgen bij de ministeries van VROM, LNV en gemeenten. Die lijken nu om onduidelijke inhoudelijke argumenten tegen het uitbreiden of aanscherpen van de huidige wet- en regelgeving, die momenteel geen specifieke eisen stelt aan de brandveiligheid van dierenverblijven.

Brandmuren

Het rapport biedt tal van handvatten om stalbranden te voorkomen. Die hebben onder meer te maken met de keuze van het gebruikte isolatiemateriaal, nu vaak zeer brandbaar kunststof, en de gebruikmaking van brandmuren. Bij de bestrijding van de brand zelf bepleiten de onderzoekers een verbetering in de samenwerking van de diverse hulpdiensten. Hiertoe zouden protocollen moeten worden opgesteld. Voorts moeten gemeenten er op toe te zien dat ieder veehouder zorg draagt voor een geschikte bluswatervoorziening op het bedrijf.

Het rapport zegt over het nieuwe Bouwbesluit dat het een apart hoofdstuk moet bevatten dat ingaat op specifieke brandveiligheidseisen voor veestallen. Verzekeraars dienen voorts strengere eisen te stellen aan de controle van elektrische apparatuur. Ook moeten zij veehouders uitgebreider voorlichten over preventie- en bestrijdingsmogelijkheden.

Boeren moeten zelf ook veel meer verantwoording nemen bij de preventie van brand. Voorlichting is volgens het rapport een belangrijk middel om veehouders te wijzen op allerlei risico's. Naast kortsluiting en oververhitting van machines ontstaan veel branden doordat boeren nogal eens onvoorzichtig zijn bij allerlei werkzaamheden in de stal. Zo kan een klusje met de slijptol of lassen eenvoudig tot een uitslaande brand leiden. Ook blijken veehouders nog wel eens zelf extra apparaten aan te sluiten op het elektriciteitsnet wat daardoor overbelast raakt. Van 30% van de stalbranden is de oorzaak onbekend.

Dierenbescherming en LTO overleggen momenteel met de betrokken ministeries en andere partijen over betere voorlichting aan de veehouders en andere maatregelen om stalbranden te voorkomen en beter te bestrijden en komen. Voor het eind van dit jaar komen de organisaties met met concreet uitgewerkte plannen.