Het aantal aanslagen met explosieven in Nederland neemt sinds enkele jaren sterk toe. In 2023 was sprake van een verdubbeling ten opzichte van het jaar ervoor. Dit jaar lijkt de stijgende trend door te zetten. Bij de meeste incidenten gaat het om aanslagen op woningen. Ze vinden vooral plaats in de grote steden, maar ook kleinere gemeenten worden er in toenemende mate mee geconfronteerd.
Bij het grootste deel van de aanslagen wordt gebruik gemaakt van zwaar, professioneel vuurwerk, waarbij flitspoeder de lading vormt, al dan niet in combinatie met brandstof. Flitspoeder zit onder meer in cobra’s en ander vuurwerk.
Aanslagen met explosieven maatschappelijk probleem
Het idee dat er bij de meeste aanslagen sprake is van een conflict in het criminele milieu, is inmiddels achterhaald. Dat blijkt ook uit het fenomeenbeeld geweld, een strategisch onderzoek van de politie naar aanslagen met explosieven, dat begin november wordt gepubliceerd. 'We schatten dat bij ruim de helft van de incidenten geen link is met criminaliteit. Het lijkt een maatschappelijke trend te worden om ruzies met een aanslag te beslechten', zegt Jos van der Stap, programmamanager High Impact Crime bij de politie. 'Een groot probleem is dat particulieren veel te gemakkelijk aan zwaar explosief materiaal kunnen komen en dat de drempel om het te gebruiken laag is.' Volgens Van der Stap speelt de vuurwerkcultuur in Nederland daarbij een rol en is een stevige aanpak nodig.
Politie-inzet leidde de afgelopen 2,5 jaar tot bijna 500 aanhoudingen van aanslagplegers. 'We hebben als politie een belangrijke rol in het opsporen van daders en opdrachtgevers van aanslagen, maar ook van handelaren in illegaal vuurwerk en mensen die het bezitten. Daarnaast ligt er een maatschappelijke opgave om het probleem bij de kern aan te pakken’, zegt Van der Stap. 'Er wordt gewerkt aan het aan banden leggen van de internationale handel in zwaar illegaal vuurwerk en aan passende wetgeving op Europees niveau. Het strategisch offensief in oprichting gaat zich richten op het terugdringen van geweld; er is sterk behoefte aan minder “korte lontjes” in de samenleving.'