'Oekraïense burgers in gevaar gebracht'
'Dit is in strijd met het internationaal humanitair recht en brengt burgers in gevaar, omdat burgerobjecten hierdoor in militaire doelen veranderen. Bij daaropvolgende Russische aanvallen in bevolkte gebieden werden burgers gedood en burgerinfrastructuur vernietigd', aldus Amnesty.
Patroon
‘We hebben een patroon gedocumenteerd van Oekraïense strijdkrachten die burgers in gevaar brengen en de oorlogswetten overtreden wanneer ze opereren in bevolkte gebieden’, zegt Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International. ‘Het feit dat het land zich moest verdedigen, ontslaat het Oekraïense leger niet van de verplichting het internationaal humanitair recht te respecteren.’
Intensief Amnesty-onderzoek
Tussen april en juli 2022 besteedden Amnesty-onderzoekers enkele weken aan het inspecteren van Russische aanvallen in de regio’s Charkov, de Donbas en Mykolajev. Er werden plekken onderzocht waar Russische munitie was ingeslagen, er werd gesproken met overlevenden, getuigen en familieleden van slachtoffers van aanslagen en er werden teledetecties en wapenanalyses uitgevoerd.
Satellietbeelden
Bij teledetectie worden satellietbeelden en andere sensoren zoals radar en LiDAR gebruikt – een technologie die met laserpulsen de afstand tot een object of oppervlak bepaalt – om te zoeken naar bewijzen van aanvallen zoals verwoeste gebouwen, kraters, puin en troepen- of wapenbewegingen.
Bewijzen
Tijdens deze onderzoeken werd bewijs gevonden van Oekraïense troepen die aanvielen vanuit bewoonde woonwijken en militaire bases inrichten in burgergebouwen in negentien steden en dorpen in de regio’s. Amnesty’s Crisis Evidence Lab heeft satellietbeelden geanalyseerd om enkele van deze incidenten verder te bevestigen.
'Alternatieven beschikbaar'
De meeste woonwijken waar zich soldaten bevonden, waren kilometers verwijderd van frontlinies. Er waren alternatieven beschikbaar die de burgers niet in gevaar zouden brengen, zoals militaire bases of dichtbeboste gebieden in de buurt, of andere gebouwen verder weg van woonwijken. In de door Amnesty gedocumenteerde gevallen lijkt er geen sprake van te zijn dat Oekraïense soldaten die zich in woonwijken bevonden, burgers vroegen of hielpen te evacueren. Daarmee faalden ze om alle haalbare voorzorgsmaatregelen te nemen om burgers te beschermen.
Aanvallen vanuit bewoonde burgergebieden
Overlevenden en getuigen van Russische aanvallen in de regio’s de Donbas, Charkov en Mykolajev vertelden onderzoekers van Amnesty dat het Oekraïense leger rond de tijd van de aanvallen in de buurt van hun huizen opereerde, waardoor de gebieden werden blootgesteld aan Russisch vergeldingsvuur. Amnesty-onderzoekers constateerde dit op tal van plaatsen.
Internationaal humanitair recht
Internationaal humanitair recht vereist dat alle partijen bij een conflict zoveel mogelijk militaire doelen vermijden in of nabij dichtbevolkte gebieden. Andere verplichtingen om burgers te beschermen tegen de gevolgen van aanslagen zijn onder meer het weghalen van burgers uit de buurt van militaire doelen en het waarschuwen voor aanvallen die de burgerbevolking kunnen treffen.