Het doel? Jongeren bewust te maken van de risico’s die zij online lopen, zodat zij weten wat ze kunnen doen om te voorkomen dat ze slachtoffer worden. Verder willen wij ook het belang van aangifte doen bij sextortion onder de aandacht brengen en hoe je bewijsmateriaal kunt verzamelen.
‘Marije, ik heb je account gehackt en nu heb ik een paar pikante foto’s van jou. In deze mail stuur ik je alvast een voorproefje. Wil je niet dat deze foto’s online komen, dan wil ik dat je mij betaalt in bitcoins. Doe je dit niet, dan lek ik alle foto’s online en stuur ik ze naar jouw ouders en vrienden.’ Zo begint de escaperoom ‘Bl@ckmail’ bij het Valuascollege, Blariacumcollege, het Wildveld en College Den Hulster. In de mobiele escaperoom, die gebouwd is in een oude politiebus, krijgen jongeren 15 minuten de tijd om vier opdrachten te doen. Als ze alle opdrachten succesvol afronden en de juiste codes invoeren, voorkomen ze dat de foto’s van Marije online komen. Twee leerlingen die samen de code wisten te kraken, geven aan dat ze het leuk vonden om te doen. ‘Maar aan het einde vooral spannend omdat we de code ook écht wilde kraken. We hebben geleerd dat als je foto’s maakt je goed moet nadenken voor je ze verstuurd.’
De schaamte doorbreken
Sylvia Laurensse, cyberspecialist bij Politie Limburg: ’Met deze escaperoom willen we jongeren bewuster maken van het fenomeen, de schaamte doorbreken en hen tips geven om het te voorkomen. Het spel zelf helpt hierbij, want in de opdrachten komen verschillende aspecten van sextortion terug. Het belangrijkst is het gesprek na afloop. In dit gesprek ligt de focus op het voorkomen van slachtofferschap en online veiligheid, maar praten we ook over schaamte en wat je kunt doen als je toch slachtoffer bent geworden. Slachtoffers schamen zich enorm, voelen zich schuldig en zijn bang voor de reacties uit hun omgeving. Maar uiteraard hebben de slachtoffers nooit schuld aan de gebeurtenis. Praat er dus over.’
Sextortion
Sextortion is afpersing met het openbaar maken van een seksueel getinte foto of video van het slachtoffer. Dit kan een naaktfoto of video van het slachtoffer zijn. Maar het kan ook om bewerkte webcambeelden gaan, zodat het lijkt alsof iemand seks heeft met een minderjarige, waarmee die persoon vervolgens gechanteerd wordt. Sylvia geeft aan dat we in Limburg over het jaar 2021 een toename van registraties van sextortion in politiesystemen zien. ‘Het gaat om meer dan een verdubbeling ten opzichte van het jaar 2020. Jongeren, zowel meiden als jongens, zijn oververtegenwoordigd in deze cijfers’. In 2020 waren er landelijk ruim 400 registraties van sextortion in politiesystemen, in 2021 waren er landelijk 1011 registraties. Maar vermoedelijk is dat een topje van de ijsberg. ‘Het komt veel vaker voor dan er gemeld wordt. De stap om aangifte te doen is groot, vooral door het gevoel van schaamte.’
Wat kun je doen tegen sextortion?
De afperser wil meestal geld of juist meer pikante foto's of video's van het slachtoffer. Vaak zijn de foto's en video's gestolen via social media, e-mails, door het overnemen van webcams of door het stelen van apparatuur. ‘Ga niet in op de bedreigingen’, vertelt schoolagent Wesley van Doorn. ‘Wanneer je ingaat op wat van jou wordt gevraagd, kan diegene jou verder chanteren. Het is geen enkele garantie dat de chantage stopt als je doet wat er gevraagd wordt. Wanneer je slachtoffer wordt van sextortion is het belangrijk om aangifte te doen. Afpersing is een misdrijf en dus strafbaar. Zorg in overleg met de politie voor zoveel mogelijk bewijsmateriaal en bewaar berichten. Denk aan schermafbeeldingen, de dreigementen die zijn geuit, de gebruikte naam door de afperser en het e-mailadres. En staat er iets vervelends van jou online? Maak daar dan schermafbeeldingen van waarop het website-adres (URL) te zien is. Dit kan helpen wanneer je naar de politie gaat en aangifte doet.’