Theodor Kockelkoren, inspecteur-generaal van SodM: “Mensen in het aardbevingsgebied leven in onzekerheid. Ze hebben geen zeggenschap over wat de gaswinning met hun leven doet. Bevingen die maar doorgaan en scheuren veroorzaken. Sommigen wachten al jaren op versterking van hun huis. Dit gaat aantoonbaar ten koste van hun veiligheid, gezondheid en welbevinden. Daarom adviseer ik de staatssecretaris om de bewoners een stem te geven in het te kiezen scenario. Zo kan rekening worden gehouden met wat in de ogen van getroffen bewoners het meest doorwerkt naar de ervaren onzekerheid en de veiligheid.”
Twee plannen: Grijpskerk nu of in 2023 omzetten naar laagcalorisch
De staatssecretaris heeft twee plannen voorgelegd. Bij het ene plan is de gaswinning dit gasjaar hoger, bij het tweede plan gaat de gaswinning een jaar langer door. Beide plannen hebben geen gevolgen voor de omvang van de versterkingsopgave, noch op de mate waarin huizen versterkt moeten worden.
In het eerste plan wordt er 4,6 miljard Nm3 gewonnen gasjaar 2021-2022 en wordt de gasopslag in Grijpskerk vanaf 1 april gevuld met laagcalorisch gas. Hiervoor is eerst nog wat aardgas nodig uit het Groningen-gasveld, daarna zal de opslag worden gevuld met laagcalorisch gas door hoogcalorisch gas met stikstof te mengen. Dan kan het Groningen-gasveld in oktober 2023 dicht – al wil het kabinet hier gezien de huidige oorlog in Oekraïne geen garanties voor geven.
In het tweede plan wordt de gasopslag in Grijpskerk nog tot april 2023 gebruikt voor de opslag van hoogcalorisch gas, en zal daarna worden ingezet voor de opslag van laagcalorisch gas. In dat geval hoeft er in gasjaar 2021-2022 slechts 3,5 miljard Nm3 gewonnen worden maar zal er ook nog 1,3 miljard Nm3 moeten worden gewonnen in gasjaar 2023-2024.
Veiligheid
Pas als de gaswinning is afgebouwd en de huizen die dat nodig hebben versterkt zijn, is het in Groningen even veilig als in de rest van Nederland. Er zijn duizenden huizen waar de kans op instorting bij een zware aardbeving te groot is. Daarnaast heeft de gaswinning gevolgen voor de gezondheid en welbevinden van mensen in het gebied. De gezondheid van mensen met mijnbouwschade neemt duidelijk af in 2021 volgens Gronings Perspectief (Rijksuniversiteit Groningen). De gezondheidsrisico’s zijn significant. Het huidige tempo van de versterkingsopgave zal fors opgeschroefd moeten worden om de operatie in 2028 te kunnen afronden. SodM blijft daarom hameren op versnelling van de versterkingsopgave voor de veiligheid en gezondheid van de mensen in Groningen.
Onzekerheden als gevolg van de oorlog in Oekraïne
Tot slot adviseert SodM om waar dat mogelijk is, de onzekerheden voor de inwoners van Groningen te beperken. Deze onzekerheden zijn afgelopen tijd toegenomen als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Het is onduidelijk welke gevolgen de oorlog in Oekraïne zal hebben op de levering van Russisch gas aan Nederland. Als in geval van een gascrisis niet aan de leveringszekerheid kan worden voldaan, kan dat in het uiterste geval leiden tot veiligheidsrisico’s in Nederland. Het kabinet heeft aangegeven dat de inzet van het Groningen-gasveld in zo’n geval het ‘aller-, allerlaatste redmiddel’ is. SodM adviseert dit standpunt te concretiseren, zodat een deel van de onzekerheid kan worden weggenomen. Daarnaast adviseert SodM de sluitingsdatum van het Groningen-gasveld vast te leggen zodra dat kan.