In totaal waren er in 2019 10. 624 politiemensen betrokken bij geweldsincidenten die tegen henzelf was gericht. Dat is een lichte afname ten opzichte van 2018, toen waren dat nog 10.781 politieagenten. De cijfers zijn onderverdeeld in verschillende categorieën, waaronder zware mishandeling, inrijden met voertuig op een collega, aanranding en belediging/spugen. De cijfers geven een helder beeld van de aandachtspunten voor de politie. ‘Geweldsincidenten raken de mens in het uniform, terwijl we best tegen een stootje kunnen. Ze hebben ook invloed op het thuisfront’, zegt Ruud Verkuijlen, Programmamanager Geweld tegen politie ambtenaren. ‘Deze vormen van agressie en geweld horen niet bij ons werk. En belemmeren agenten in het werk.'
Vuurwerk gooien
Zo is het aantal collega’s dat zwaar vuurwerk naar zich kreeg gegooid flink gestegen; in 2019 is dat bij 94 politieagenten gebeurd, tegenover 16 collega’s in het blauw in 2018. De toename van het vuurwerk-gerelateerd geweld tegen de politie en hulpverleners heeft een maatschappelijk en politiek debat op gang gebracht over de veiligheid van hulpverleners en agenten tijdens de jaarwisseling. Dat leidde begin dit jaar tot een politiek besluit om komend Oud & Nieuw het afsteken van vuurpijlen en knalvuurwerk te verbieden om zo de jaarwisseling veiliger te maken voor publiek, hulpverleners en agenten.
Zware mishandeling
Politiemensen zijn bij het uitvoeren van hun werk soms ook zelf het slachtoffer van een zware mishandeling. In 2019 verdubbelde dat type geweldsincident, 51 politiemensen kregen hiermee te maken tegenover 25 in 2018. Het baart de politie zorgen dat zoveel collega’s geconfronteerd worden met zware mishandeling. De impact van een zware mishandeling voor betrokken politieambtenaar is groot, zowel fysiek als mentaal. Verkuijlen: ‘Om die reden willen wij de stapeling van dit soort incidenten vroegtijdig signaleren. Zo krijgen wij meer zicht op het welzijn van politiemensen en kunnen leidinggevenden daar gericht aandacht aan geven.’
Agressie personen verward gedrag
Daarnaast laten de cijfers een toename zien van geweld tegen de politie door personen met verward gedrag. In 2018 kregen 636 politiemensen te maken met agressief gedrag, in 2019 waren dat er 790. De politie ziet steeds meer geregistreerde meldingen van mensen die de grip op het leven verliezen en overlast veroorzaken. Zo’n twintig procent van het politiewerk betreft incidenten met personen met verward gedrag. Achter deze cijfers gaat menselijk leed en maatschappelijke overlast schuil. Het gaat in veel gevallen om kwetsbare mensen die hulp nodig hebben. Toename van GTPA-zaken met personen met verward gedrag laat zien dat wij er als politie nog steeds in eerste aanleg alleen voor staan. De hulp voor personen met verward gedrag is primair een taak voor de zorg, waar de politie bij ondersteunt.
Zwaar illegaal vuurwerk
Wanneer een agent te maken krijgt met agressie/geweld dat tegen hem/haar is gericht, heeft dat een enorme weerslag op de politieman of -vrouw. Naar een agent uit de eenheid Midden-Nederland werd eind vorig jaar zwaar illegaal vuurwerk gegooid. Samen met een collega begeleidde hij op 17 december met de motor een stoet demonstrerende boeren. ‘In de Hanzetunnel in Amersfoort ging het mis', vertelt hij. ‘Ik zag een felle lichtflits en hoorde een heftige knal. Ik voelde een enorme luchtdruk tegen mijn lichaam en gezicht. Ik zag de motor van mijn collega zwabberen. We checkten bij elkaar via onze portofoons hoe het ging. We beseften toen wat er was gebeurd. Het ging hier om illegaal vuurwerk uit de zwaarste categorie. We hadden gezien uit welke auto het vuurwerk vandaan was gekomen en we gingen erachter aan. We hebben de mannen aangehouden. Toen zijn we naar het ziekenhuis gereden, omdat we een hevige pieptoon in onze oren hadden. Na een aantal medische onderzoeken, bleek dat we beiden gehoorschade hadden opgelopen.’
Gehoorschade
Hoewel het incident al een paar maanden geleden is gebeurd, hoort de politieagent nog steeds een pieptoon in zijn oren. Al is dat wel iets verbeterd, het is onduidelijk of dat helemaal verdwijnt. Het ergste vindt hij de reactie die hij kreeg van een omstander. ‘Die vond dat we ons aanstelden. Hij leek het heel normaal te vinden dat er vuurwerk naar ons hoofd was gegooid. Het was toch een geintje, vond hij. Terwijl wij er voor burgers zijn, zodat zij kunnen demonstreren, werd ons bijna het licht uit de ogen gegooid.’
Coronaspuger
Ook Leonie (eenheid Midden-Nederland) kreeg onlangs te maken met geweld, een coronaspuger. De politie zag deze vorm van GTPA de afgelopen maanden licht toenemen. Al zie je de toename nog niet terug in de gepubliceerde cijfers. ‘Het feit dat iemand je moedwillig ziek wil maken, heeft mij het meest geraakt’, vertelt Leonie. ‘Gelukkig bleek de vrouw, die ik na een aanhouding moest fouilleren, niet besmet met het coronavirus. Maar toen ze me in het gezicht tufte en er bij zei dat ze het coronavirus had, schok ik enorm. Ik heb nog zeker zes dagen in de stress gezeten of ik het zelf ook had. Ik moest in quarantaine en dat had ook gevolgen voor mijn thuisomgeving. Gelukkig gaat het nu goed met mij.’