350 miljoen voor uitkopen boeren
Verder werkt het kabinet aan een omschakelfonds voor boeren die willen omschakelen naar kringlooplandbouw. Ook faciliteert het Rijk extensivering van veehouderijen rondom Natura 2000-gebieden. Het kabinet stelt daarnaast 350 miljoen euro beschikbaar voor gerichte opkoop van veehouderijen, voor boeren die zelf aangeven te willen stoppen. Ook komt extra geld beschikbaar voor de sanering varkenshouderij om alle inschrijvers die aan de eisen voldoen te helpen hun bedrijf te beëindigen.
Coaches
De maatregelen dragen bij aan herstel en versterking van de natuur en zijn een volgende stap in de stikstofaanpak. In de brief kondigt de minister verder aan dat er coaches komen om boeren persoonlijk te ondersteunen bij het nemen van stikstof reducerende maatregelen of hen te begeleiden naar de diverse innovatie- en opkoopregelingen. Ook organiseert het Rijk de komende maanden samen met provincies regiobijeenkomsten voor boeren over deze mogelijkheden.
Ongecontroleerde opkoop voorkomen
Met de provincies is verder afgesproken dat ongecontroleerde opkoop van veehouderijbedrijven wordt voorkomen. Dat is een randvoorwaarde om extern salderen met veehouderijen binnenkort open te stellen. Hierdoor blijft het platteland ook leefbaar. Kabinet en provincies kijken samen nog naar de bijbehorende randvoorwaarden. Rijk en provincies willen beweiden en bemesten niet vergunningplichtig maken, zoals ook het adviescollege Remkes adviseert.
Boerenkeukentafel
Minister Schouten: “Aan veel keukentafels is de toekomst van het boerenbedrijf momenteel hét gesprek. Niet alleen vanwege de stikstofproblematiek. Sommigen boeren willen stoppen, nog veel meer boeren willen door. Het kabinet wil beide mogelijk maken. Er komt geld beschikbaar voor boeren die willen blijven en innoveren. Boeren die niet verder willen met hun bedrijf, helpt het kabinet om te stoppen.”
Innovatie
Aanpassing van stallen levert een forse bijdrage aan emissiereductie. Het kabinet komt met een subsidieregeling om boeren te ondersteunen die willen investeren in innovatieve en duurzame stallen. Doel is een brongerichte aanpak, waarbij (stikstof)emissies worden voorkomen, bijvoorbeeld door het snel scheiden van mest en urine. De stappen die een boer kan en wil zetten is afhankelijk van zijn of haar persoonlijke situatie. Daarom komen er onder meer bedrijfscoaches en regiobijeenkomsten om de boer goed te informeren en te helpen bij het maken van keuzes voor de juiste financiële regelingen en instrumenten.
Komst omschakelfonds, meer grond voor extensivering
Boeren die willen extensiveren (minder intensieve landbouw, meer grondgebonden) of omschakelen naar kringlooplandbouw lopen soms tegen financieringsproblemen aan. Het kabinet werkt op basis van ideeën van diverse partijen aan een zogenoemd omschakelfonds, waarmee kringlooplandbouwprojecten gefinancierd kunnen worden. De minister informeert de Tweede Kamer voor de zomer over de voortgang van het omschakelfonds.
Voor extensivering is de beschikbaarheid van grond cruciaal. Het kabinet zoekt naar mogelijkheden om hiervoor meer grond beschikbaar te maken. Grond kan beschikbaar komen door boeren die stoppen of verplaatsen. Ook kijkt het Rijk naar de mogelijkheden om gronden van andere partijen (Staatsbosbeheer, Rijksvastgoedbeheer) in te zetten voor extensivering van de landbouwsector, mits dit niet ten koste gaat van bestaande natuur.
Warme sanering varkenshouderij
Het Rijk heeft eerder 180 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de sanering van de varkenshouderij, een regeling die is gericht op vermindering van geuroverlast, maar ook zorgt voor vermindering van stikstofneerslag. Voor de regeling hebben zich 502 varkenshouders aangemeld. Het ministerie van LNV onderzoekt momenteel welke aanvragers aan de eisen voldoen om deel te mogen nemen aan de regeling. Het kabinet heeft besloten alle inschrijvers die aan deze eisen voldoen te helpen hun bedrijf te beëindigen – en daar mocht dat nodig zijn hier extra geld voor vrij te maken.
Afspraken dierrechten
Boeren die stoppen zorgen voor vermindering van emissies en neerslag van stikstof als de dierrechten (productierechten) niet elders worden ingezet. Tegelijkertijd moeten voldoende rechten in de markt blijven voor boeren die duurzaam willen ontwikkelen. Het kabinet heeft afgesproken dat vooralsnog voor veehouderijen die worden opgekocht door de overheid (Rijk, provincies) de dierrechten worden ingenomen en doorgehaald. Bij opkoop van veehouderijen door private partijen, in het kader van extern salderen, is er geen koppeling met de dierrechten en zijn deze dus vrij verhandelbaar.
Verhuur latente ruimte in vergunning
Het Rijk wil het zogenoemde ‘verleasen’ van latente ruimte in de vergunning mogelijk maken en nader uitwerken in overleg met provincies. Dat betekent dat een ondernemer of boer een deel van zijn niet-benutte stikstofruimte in zijn vergunning tegen een vergoeding tijdelijk beschikbaar mag stellen aan een initiatiefnemer van een project met een tijdelijke stikstofdepositie, bijvoorbeeld tijdens de aanleg van een (bouw)project. Dat maakt nieuwe (duurzame) activiteiten ook weer mogelijk. Iemand die een nieuw project wil beginnen en permanent depositieruimte nodig heeft, kan hier geen gebruik van maken.