Het is voor het eerst dat er een landelijk onderzoek naar de relatie tussen het sociaal leenstelsel en het welzijn van studenten is gedaan. Lenende studenten zijn ten opzichte van niet-lenende studenten vaker extreem vermoeid, emotioneel uitgeput, maken zich vaker zorgen over het krijgen van een burn-out en zien door de hoge kosten vaker af van sociale activiteiten. ISO-voorzitter Tom van den Brink: ‘’De kogel is door de kerk. Veel studenten ervaren prestatiedruk en psychische klachten door het leenstelsel. Dat is een grote zorg voor onze samenleving, want achter deze schokkende cijfers zitten echte mensen.”
Meerderheid leent met zorgen
In de representatieve steekproef onder 563 hbo- en wo-studenten geeft een ruime meerderheid (69%) van de lenende studenten aan te moeten lenen om hun studie te kunnen betalen, en veel lenende studenten geven hierbij aan dat dit gepaard gaat met gevoelens van stress en zorgen voor later. Daarnaast zegt ruim een vijfde (22%) van de studenten maandelijks (heel) moeilijk rond te kunnen komen en benoemt een vijfde (19%) van de niet-lenende studenten dat zij last hebben van leenangst.
Invloed leenstelsel op studenten
Studenten zijn overwegend positief over hun leven in het algemeen, maar opvallend is dat lenende studenten vaker extreem vermoeid (50%), emotioneel uitgeput (40%) en bezorgd zijn over het krijgen van een burn-out (19%). Als studenten met een lening direct gevraagd wordt naar de invloed van het leenstelsel op hun eigen situatie, geeft 73% aan toegenomen druk of klachten te ervaren. Een derde van de leners ervaart namelijk én toegenomen prestatiedruk én toegenomen psychische klachten, een derde toegenomen prestatiedruk, maar geen toegenomen psychische klachten en 7% uitsluitend toegenomen psychische klachten (o.a. depressie, vermoeidheid en stress). De toegenomen prestatiedruk is vaker te zien onder wo-studenten dan onder hbo-studenten. Van den Brink: ‘’Lenen raakt studenten niet alleen in de portemonnee, maar ook emotioneel. Dat is met dit onderzoek een feit geworden.”
Helft lenende studenten ziet af van sociale activiteiten
Het leenstelsel laat minder ruimte voor sociale activiteiten en binding met de gemeenschap, terwijl dit juist erg belangrijk is. Maar liefst 52% van de lenende studenten geeft aan af te zien van sociale- of nevenactiviteiten vanwege de hoge kosten die dergelijke activiteiten met zich meebrengen. ISO-voorzitter Tom van den Brink: ‘’Ten tijde van hoge prestatiedruk is juist het samen optrekken en het delen van zorgen belangrijk. Dat studenten hier vanwege financiële redenen vanaf zien is verontrustend.”
Erkenning gevraagd van minister
Minister van Engelshoven (OCW) spreekt regelmatig over het belang van een gezond studieklimaat, met aandacht voor de individuele gezondheid van de student, maar weigert de invloed van het leenstelsel publiekelijk in de welzijnsdiscussie te betrekken. ISO-voorzitter Tom van den Brink: ‘’De bal ligt nu bij de minister om te erkennen dat lenen, naast vele andere factoren meespeelt bij de ervaren prestatiedruk en psychische klachten bij studenten. Iedereen is gebaat bij een eerlijk debat’’. Tevens is het ISO van mening dat de minister de nu al grote leenzorgen negatief beïnvloedt door de rente op studieschulden te willen verhogen: ‘’Het is de hoogste tijd om de financiële positie van studenten te verbeteren, niet te verslechteren’’, aldus ISO-voorzitter Tom van den Brink.