Ondanks het feit dat vanwege de geringe aantallen uitspraken het lastig is om van een trend te spreken (verreweg de meeste letselschadezaken worden tussen partijen onderling geschikt), blijft ook nu weer de gestage stroom uitspraken van de strafrechter over smartengeld opvallend. Die wijst, mede als gevolg van het beleid om schadevorderingen van slachtoffers in het strafproces aan te moedigen, steeds vaker smartengeld toe en lijkt daarin tot op zekere hoogte een eigen koers te varen. De vier hoogste bedragen die in het nieuwe Smartengeldboek zijn te vinden, betreffen uitspraken van de strafrechter. Zo kende Rechtbank Noord-Nederland € 250.000,- toe aan een jongen die als gevolg van uitgaansgeweld een dwarslaesie heeft opgelopen. Rechtbank. Rotterdam wees aan een man die door een schietpartij tijdens een ripdeal eveneens een dwarslaesie opliep € 200.000,- toe. Een vrouw op leeftijd die tijdens een fietstocht een ernstig ongeval overkwam en daardoor meervoudig letsel opliep, waaronder een dwarslaesie, kreeg € 150.000,- toegewezen. Na het ter perse gaan van het nieuwe boek is er bovendien nog een vonnis over een medische fout gewezen (mislukte besnijdenis) waarbij € 110.000,- werd toegekend.
Het inleidend artikel van het nieuwe ANWB Smartengeldboek is geschreven door prof. mr. Albert Verheij, waarin hij voor een aantal categorieën van zeer ernstig letsel een vergelijking maakt tussen de bedragen die in Nederland worden toegekend en de bedragen die de Duitse rechter toewijst.
Overigens bestaat in Nederland onvrede over de hoogte van het smartengeld. De ANWB vroeg daar enkele jaren geleden al aandacht voor in de Smartengeld-special van Verkeersrecht uit 2013.
De ANWB is verheugd dat per 1 januari 2019 na een zeer lange totstandkoming de Wet vergoeding affectieschade in werking treedt. Op grond van deze wet hebben naasten van slachtoffers die door een fout van een ander zijn overleden of ernstig of blijvend letsel hebben opgelopen, recht op smartengeld (ook wel immateriële schade genoemd). Het is niet te voorspellen wat hier uit gaat komen qua aantallen rechterlijke uitspraken. Bij toepassing van die wet is de rechter overigens gebonden aan gefixeerde bedragen, dus voor wat betreft de hoogte van de vergoedingen zullen er niet veel verrassingen te verwachten zijn.
Het ANWB Smartengeldboek bevat circa 2.200 uitspraken en is al 60 jaar een uitgave van ANWB Verkeersrecht. Het is het standaardwerk voor de eenduidige en eerlijke bepaling van de hoogte van het smartengeld. Ruim 1.800 advocaten, letselschadebehandelaars, verzekeraars en rechters maken gebruik van het boek. Daarnaast wordt de online database veelvuldig geraadpleegd door de abonnees. De site telt ruim 5.000 sessies per maand, waarbij in totaal tussen de 35.000 en 50.000 pagina’s worden bezocht.