Het is een van de meest zeldzame en bijzondere objecten uit de Nederlandse én Europese prehistorie. "We zijn enorm blij en opgelucht dat het ons eindelijk is gelukt dit zwaard te bemachtigen. Zonder de zeer ruimhartige steun van diverse fondsen was dit onhaalbaar geweest", zegt museumdirecteur Wim Weijland.
Na negentig jaar terug in Nederland
Voor het eerst sinds de vondst van het zwaard op een landgoed in Overijssel (eind negentiende eeuw) werd het te koop aangeboden. In de tussentijd verhuisde het voorwerp met de eigenaren naar Duitsland. Al vanaf 1927 deed het museum vergeefse pogingen om het zwaard aan te kopen. Het topstuk komt nu na bijna negentig jaar weer terug naar Nederland. Zonder de genereuze bijdrage van de Vereniging Rembrandt en haar Nationaal Fonds Kunstbezit was deze aankoop onmogelijk geweest. Hetzelfde geldt voor het Mondriaan Fonds. Overige financiering verkreeg het museum van de BankGiro Loterij, vriendenvereniging RoMeO en uit eigen middelen.
Trots op ruimhartige steun van fondsen
De Vereniging Rembrandt en het Nationaal Fonds Kunstbezit namen van het aankoopbedrag bijna veertig procent voor hun rekening. Ook het Mondriaan Fonds heeft ruimhartig bijgedragen (twintig procent). Wim Weijland is trots: "Het Nationaal Fonds Kunstbezit steunde nooit eerder in haar geschiedenis een archeologische aankoop. Op die erkenning ben ik echt heel trots. Het benadrukt het belang van dit voorwerp voor de Collectie Nederland én het belang de Nederlandse geschiedenis en archeologie."
Zeldzame reuzenzwaarden
Het bronzen zwaard van Ommerschans is 68 centimeter lang. Het maakt deel uit van een groep van zes zeldzame 'reuzenzwaarden' uit de bronstijd (2000-800 voor Chr.). De wapens zijn niet geschikt om mee te vechten: daarvoor zijn ze te groot en te zwaar. Bovendien zijn ze niet geslepen. Het gaat om geïdealiseerde, ceremoniële zwaarden, die wellicht zelfs als religieus voorwerp dienden. Ze moesten indruk maken door hun esthetische schoonheid en enorme formaat.
Zwaard van Ommerschans meest indrukwekkend
Waarschijnlijk zijn de zwaarden door een en dezelfde meester-bronsgieter gemaakt. Alle zes getuigen ze van de absolute top in de kunst van het bronsgieten. Ze zijn vrijwel identiek en raakten al in de prehistorie verspreid over Engeland, Frankrijk en Nederland. Het zwaard van Ommerschans is van de zes het meest indrukwekkende, gave en wetenschappelijk meest interessante exemplaar. De andere vijf behoren tot de topstukken in de nationale collecties van o.a. het British Museum. Het Rijksmuseum van Oudheden heeft sinds 2005 het enige kleinere exemplaar uit de groep in de collectie, een zwaard dat in 1947 bij Nieuwegein (Utrecht) in een oude rivierarm van de Rijn is gevonden.