Onlangs stuurde Saris een document met ernstige kritiek op NRG aan de ministers Kamp (EZ) en Schulz (I en M), aan de Onderzoeksraad voor Veiligheid en aan Argos. In het document waarschuwt Saris voor mogelijke terroristische dreiging als gevolg van slechte beveiliging in Petten. Vanmiddag geeft Saris bij de OVV een toelichting op zijn stuk. Saris vreest dat ECN failliet gaat en daarmee “alle niet nucleaire activiteiten in het radioactief afvalputje verdwijnen”, zegt hij tegen Argos. Saris verliet ECN in 2002 met een conflict en heeft sindsdien geweigerd zijn kritiek op de manier waarop er in Petten met radioactief afval wordt omgegaan, openlijk te uiten. Tot vandaag. Frans Saris wil niet langer zwijgen.
Gesjoemel met kernafval
Saris beschuldigt NRG ervan nieuw radioactief afval te stoppen onder het zogeheten historisch afval. Op 2 mei heeft de minister van Infrastructuur en Milieu goedkeuring verleend aan het plan van aanpak Radioactief Afval Project alfahoudend afval (RAP-Alfa) van de Nuclear Research en consultancy Group in Petten. Daartegen heeft Saris bezwaar aangetekend. Volgens de oud-topman bewijst de aanwezigheid van meer dan 500 vaten alfahoudend radioactief afval in de zogeheten Pluggenloods in Petten, dat er nieuw radioactief afval is toegevoegd aan het zogeheten historisch radioactief afval. In zijn document schrijft Saris: “NRG doet dit om de kosten van de productie van medische isotopen te drukken, zodat de verkoop van isotopen voor NRG meer winst oplevert.”
Wat is dat, historisch afval?
In september 1998 werden de nucleaire activiteiten van de KEMA in Arnhem samengevoegd met die van ECN in Petten. Dat werd de NRG. Al het radioactief afval uit Petten van voor die samenvoeging heet historisch afval en bleef eigendom van ECN. In de tijd dat Saris directeur was van ECN, van 1996 tot 2002, heeft hij, naar eigen zeggen, al dat historisch afval laten scheiden in hoog-, middel- en laagradioactief afval. Al het laag- en middelradioactief afval is voor april 2002 afgevoerd naar de COVRA in Zeeland, de plaats waar al het radioactief afval moet worden opgeslagen. Het feit dat er nu opnieuw middel- en laagradioactief en in Petten aanwezig is en de vaten met alfastralend afval zijn voor Saris een bewijs dat NRG illegaal afval heeft gezet bij het historisch afval.
Er is al jaren sprake van dat al het nucleaire afval in Petten naar de COVRA moet. Dat is ook een wettelijke verplichting. Volgens Saris gebeurt dat steeds niet omdat ECN/NRG het simpelweg niet kunnen betalen. ECN dreigt nu failliet te gaan. Dat schreef ook minister Kamp aan de Tweede Kamer in een brief van 4 december vorig jaar: ”Het eigen vermogen is nagenoeg uitgeput als een gevolg van de problematiek bij ECN-dochter NRG en de kosten van het opruimen van het historische nucleaire afval.”
Saris hekelt de veiligheidscultuur in Petten. “Er zijn geen stralingscontroleurs. Het is alsof je in een ideale samenleving bent waar geen politie meer nodig is.” Saris meldt in zijn document tal van incidenten. Zo is de riolering op het ECN-terrein in Petten vervangen in de tijd dat hij directeur was “Omdat overal waar je een geigerteller in stak, ging hij een factor tien, twintig boven de normale waarde aangaf.” Ook zegt Saris dat hij heeft moeten ingrijpen toen hem werd gemeld dat in de kelder van het Hot Cell laboratorium vaatjes met bestraalde hoogverrijkt uraan, uit de molybdeenfabriek dicht bij elkaar en in een zo’n grote hoeveelheid stonden opgeslagen dat het zelfs een spontane kernreactie had kunnen veroorzaken. “Wij hadden daar een buitengewoon kritische situatie”, aldus Saris.
Zaterdag om 14.00 uur is het hele interview met Saris te horen in Argos op NPO Radio 1.