1.100 sterfgevallen per jaar voorkomen
Dat blijkt uit recente berekeningen van het Erasmus MC die 9 april 2024 zijn gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Lancet eClinicalMedicine. Een bevolkingsonderzoek voor het opsporen van longkanker kan de komende 20 jaar 1.100 sterfgevallen per jaar voorkomen in deze leeftijdscategorie.
Intensief rookgedrag
Van alle 60-plussers loopt 1 op de 5 mensen een hoog-risico op het krijgen van longkanker. Dit is het gevolg van intensief rookgedrag in het verleden. Voor rokers van deze leeftijd is het stoppen met roken moeilijk gebleken.
Risicogroep
‘Het gaat onder de huidige 60-79-jarigen om een groep mensen die intensief heeft gerookt tijdens hun leven. Doordat roken vroeger erg gangbaar was, gaat het om zo’n 800 duizend Nederlanders’, vertelt Koen de Nijs, die de berekeningen heeft uitgevoerd.
Kans op longkanker hoog
Stoppen met roken draagt bij aan het verlagen van het risico op ziektes die in verband worden gebracht met roken, zoals longkanker en hart- en vaatziektes. Maar de kans op het krijgen van longkanker is bij mensen die intensief hebben gerookt zo hoog, dat stoppen met roken de ontwikkeling van longkanker onvoldoende kan voorkomen.
Stoppen met roken
Tevens leidt het aanbieden van hulp bij stoppen met roken niet altijd tot een geslaagde stoppoging. Het in een vroeg stadium opsporen van longkanker door een bevolkingsonderzoek levert voor deze mensen daarom de meeste gezondheidswinst op, 5 tot 10 keer zoveel als het aanbieden van een programma gericht op stoppen met roken.
Niet beginnen met roken
Met een programma gericht op stoppen met roken, zonder CT-screening, worden er beduidend minder levensjaren gewonnen in deze hoog-risico groep. De onderzoekers beklemtonen dat dit voor jongere generaties waarschijnlijk niet opgaat. Zij kunnen immers nog veel meer doen om hun risico op longkanker te verlagen. Het blijft daarom belangrijk om het niet beginnen met roken en het stoppen met roken in de maatschappij te bevorderen. Ook voor 60-plussers blijft stoppen met roken overigens belangrijk. Op andere vlakken wordt immers wel gezondheidswinst geboekt.
Gezondheidswinst
Uit een eerder proefbevolkingsonderzoek naar longkanker – de NELSON studie – bleek dat het opsporen van longkanker in een vroeg stadium, de sterfte aan longkanker met 24 procent kan verlagen. Voor sommige deelnemers betekent dit mogelijk tot wel 10 levensjaren extra. De nieuwe studie in Lancet eClinicalMedicine maakt gebruik van de resultaten van deze studie en landelijke data over rookgedrag en longkanker onder de Nederlandse bevolking. De onderzoekers verwachten dat meer dan 1000 sterfgevallen per jaar kunnen worden voorkomen onder 60-79-jarigen, 870 onder mensen die nog roken en 200 onder mensen die in het verleden veel hebben gerookt.
Nieuw bevolkingsonderzoek
Op dit moment worden 60-79-jarigen met een hoog risicoprofiel uitgenodigd voor het lopende proefbevolkingsonderzoek naar longkanker, de 4-IN-THE-LUNG-RUN studie. Ruim 12.000 personen in Nederland doen hieraan mee. Bijna de helft van de deelnemers is al langere tijd gestopt met roken.
Aantal CT-scans verhogen
In de komende jaren zou het aantal CT-scans moeten worden verhoogd tot 200.000 à 300.000 per jaar. Met een relatief eenvoudige vragenlijst is te schatten of iemand voor een CT-scan in aanmerking komt. Ter vergelijking: de drie bestaande bevolkingsonderzoeken nodigen jaarlijks 4 miljoen mensen (zonder klachten) uit, onder wie 1 miljoen vrouwen voor mammografie in een ‘dedicated center’.