Oorzaken onbegrepen
De oorzaken van dementie zijn nog grotendeels onbegrepen, ook zijn er nog geen goede behandelingen voor. 'Door de ziektemechanismen beter te begrijpen, zoals het functioneren van de bloedvaten en de bloed-hersenbarrière, komen we meer te weten over de ontwikkeling van dementie, en de bescherming ertegen. Dit geeft ook kansen om nieuwe therapieën te ontwikkelen', aldus het LUMC.
Rol van neurovasculaire functie bij dementie
De MODEM-studie vindt voor een deel in Leiden plaats. Voor dit deel van het onderzoeksproject is 600.000 euro vrijgemaakt. Binnen het LUMC onderzoeken de afdelingen Radiologie (dr.ir. Louise van der Weerd en prof.dr.ir. Thijs van Osch) en Neurologie (prof.dr. Marieke Wermer) de rol van de neurovasculaire functie bij dementie, met name bij cerebrale amyloid angiopathie (CAA). Laatstgenoemde is een aandoening waarbij de kleine- en middelgrote bloedvaten in de hersenen beschadigd raken. Met een MRI wordt hierbij gekeken of de gezondheid van de bloed-hersenbarrière kan worden afgebeeld zonder dat hier contrastmiddel voor nodig is.
'Patiëntdata te combineren'
Ook wordt onderzocht hoe andere maten van gezondheid van het vaatbed eerder in de klinische praktijk gebruikt kunnen worden. “In het LUMC hebben we unieke data door onze langlopende samenwerking met CAA-patiënten, zowel in een erfelijke (D-CAA) als niet-erfelijke vorm. Door patiëntdata te combineren met die van andere patiëntgroepen, hopen we nieuwe biomarkers (een hulpmiddel waarmee gemeten kan worden of en hoe ziek iemand is, red) voor de vaatfunctie te ontwikkelen. Dit soort uitleesmaten hebben we echt nodig om nieuwe therapieën te kunnen testen op effectiviteit”, vertellen de betrokken onderzoekers.
Onderzoek naar oorzaken dementie
MODEM is één van de vier onderzoeks-consortia die gehonoreerd zijn binnen het Onderzoeksprogramma Dementie van ZonMw en omvat het fundamentele onderzoek naar ziektemechanismen die ten grondslag liggen aan aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer (AD), fronto-temporale dementie (FTD), en vasculaire dementie.
Hoogleraar Neurobiologie Guus Smit
Het MODEM-consortium staat onder leiding van hoogleraar Neurobiologie Guus Smit (Vrije Universiteit Amsterdam). Neurowetenschappers van het LUMC, Amsterdam UMC, UMC Utrecht, Radboud UMC en Maastricht UMC werken samen met zorgverleners, en het bedrijfsleven. Hierdoor kan nieuwe kennis ook snel de werkvloer en bedrijven bereiken. De vier gehonoreerde consortia gaan voor het einde van het jaar van start.
Nationale dementiestrategie
Het Onderzoeksprogramma Dementie is onderdeel van de Nationale Dementiestrategie 2021-2030 van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het geeft invulling aan een belangrijk deel van VWS-missie IV: In 2030 is de kwaliteit van leven van mensen met dementie met 25 procent toegenomen. Hiervoor stelde een coalitie van vele publieke en private partners de Kennis- en Innovatieagenda 2020-2023 op, met Topsector Life Sciences & Health (LSH).