In de NHG-standaard ‘Urineweginfecties’ wordt geadviseerd om een urinekweek aan te vragen bij onder andere mannen met een urineweginfectie, mannen en vrouwen met nierbekkenontsteking en mannen met prostaatontsteking. Uit eerder onderzoek en uit de praktijk zijn er signalen gekomen dat bij deze groepen patiënten niet altijd een kweek wordt uitgevoerd. Het niet-uitvoeren van een kweek bij deze groepen, om zodoende de infectieverwekker te identificeren en de resistentie te bepalen, is niet conform de NHG-standaard. Dit is zorgelijk met het oog op het kiezen van de juiste behandeling en het voorkomen van complicaties. Daarom is het van belang in kaart te brengen hoe vaak dit voorkomt.
Urinekweken bij patiënten met urineweginfecties slechts in helft van de benodigde gevallen afgenomen
We hebben onderzocht of er een kweek is uitgevoerd bij de genoemde patiëntgroepen door gegevens uit de elektronische medische dossiers van patiënten, afkomstig van huisartsenpraktijken die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn, te koppelen aan de declaratiegegevens van zorgverzekeraars. Van alle mannen met een urineweginfectie bleek bij ongeveer de helft (53%) een urinekweek te zijn uitgevoerd. Ook bij slechts 40% van de mannen en 54% van de vrouwen met nierbekkenontsteking was een urinekweek uitgevoerd. Bovendien valt op te merken dat er veel praktijkvariatie onder de huisartsenpraktijken was in het al dan niet uitvoeren van urinekweken bij deze groepen patiënten.
Verbeterafspraak toegevoegd aan Verbetersignalement Urineweginfecties
Dit project maakt deel uit van de verdiepingsfase van het project Zinnige Zorg voor mensen met infectiezieken – Urineweginfecties. Mede op basis van deze uitkomsten is in het ‘Verbetersignalement Urineweginfecties’ van het Zorginstituut de volgende ‘Verbeterafspraak’ opgenomen:
'Zet vaker een urinekweek in bij patiënten met een verhoogd risico op een gecompliceerd beloop of bij patiënten die tekenen vertonen van weefselinvasie.'
Deze verbeterafspraak is essentieel, bijvoorbeeld omdat een blaasontsteking zich kan uitbreiden tot een urineweginfectie met tekenen van weefselinvasie zoals pyelonefritis, acute prostatitis of zelfs bloedvergiftiging. Ook is bij de risicogroepen de kans groter dat de infectie wordt veroorzaakt door een verwekker die niet gevoelig is voor het eerste-keus-antibioticum. De volgende stap in het Zinnige Zorg-traject is de Implementatiefase. Hierin wordt de voorgestelde verbetering in de zorg gerealiseerd. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de zorgpartijen zelf.