Bijna een miljoen vrouwen in Nederland, jong en oud, hebben te maken met ongewild urineverlies. Hiervoor zijn twee veelvoorkomende oorzaken: een overactieve blaas die een plotselinge heftige aandrang om te plassen veroorzaakt, en verslapping van de bekkenbodemspieren door een bevalling of veroudering. Hierbij werkt het sluitmechanisme van de plasbuis niet goed meer, met urineverlies als gevolg.
Laagdrempelige hulp
Ongewild urineverlies kan het sociale leven en het seksleven van vrouwen negatief beïnvloeden. De klachten zijn goed behandelbaar, maar de praktijk leert dat slechts dertig procent van de vrouwen hulp zoekt bij de huisarts. Om de hulp laagdrempelig beschikbaar te maken hebben Anne Loohuis en Nienke Wessels, onderzoekers op de afdeling huisartsengeneeskunde en ouderengeneeskunde van het UMCG, de app URinControl ontwikkeld. De app biedt een behandeling voor de twee veelvoorkomende oorzaken van ongewenst urineverlies: blaastraining bij een overactieve blaas en bekkenbodemspieroefeningen bij verslapping van de bekkenbodemspieren.
Aantoonbaar effectief
Uit onderzoek van Loohuis en Wessels blijkt dat de behandeling met de app net zo goed werkt als behandeling via de huisarts. Daarmee is de app de eerste ter wereld die aantoonbaar effectieve behandelingen biedt voor twee veelvoorkomende oorzaken van ongewenst urineverlies bij vrouwen.
Voor dit onderzoek zijn 250 vrouwen uit Noord-Nederland met ongewenst urineverlies een jaar lang gevolgd. De helft van de vrouwen kreeg een behandeling via de app, die bestond uit informatie, oefeningen, herinneringen en grafieken. De andere vrouwen kregen zorg via de huisarts, gebaseerd op de richtlijn voor huisartsen, die bestond uit instructies en begeleiding in de huisartsenpraktijk of een verwijzing naar een bekkenfysiotherapeut of een uroloog of gynaecoloog.
Verbetering van de klachten
Voor de start en 4 maanden erna vulden de vrouwen vragenlijsten in over de ernst van het urineverlies, de invloed op hun kwaliteit van leven en over hoe ze zelf vonden dat het ging. Na 4 maanden bleek dat zowel de app-behandeling en behandeling via de huisarts tot een belangrijke verbetering van de klachten leiden. Gemiddeld ervoeren vrouwen minder urineverlies, een betere kwaliteit van leven en een algehele verbetering ten opzichte van het begin.
"De conclusie van onze studie is, dat een app-behandeling voor ongewild urineverlies net zo goed werkt als zorg via de huisarts", zegt Loohuis. "De app kan een goede vervanging van zorg via de huisarts zijn voor vrouwen die de stap naar een zorgverlener niet durven zetten. Bovendien kan de app het voor vrouwen gemakkelijker maken om gemotiveerd te blijven en de oefeningen te blijven volhouden."
Kosteneffectief
Uit het onderzoek van Loohuis en Wessels blijkt ook dat de app kosteneffectief is. "De zorg voor ongewild urineverlies kost veel geld voor de maatschappij" zegt Loohuis. "Denk bijvoorbeeld aan de kosten voor incontinentiemateriaal, medicijnen, behandelingen van de (bekken)fysiotherapeut en voor verwijzingen naar specialisten zoals een uroloog of gynaecoloog. Een app-behandeling, waarbij deze kosten niet worden gemaakt, bespaart 161 euro per persoon per jaar."
App beschikbaar
De app die gebruikt is voor het onderzoek is, op basis van feedback van de gebruikers, vernieuwd. Vanaf dinsdag kan iedereen de app downloaden en gebruiken. "Met de app kan iedereen zelf aan de slag met een trainingsprogramma op maat", zegt Nienke Wessels. "De app bevat oefeningen om de aandrang te verminderen en een programma om de bekkenbodemspieren sterker te maken, en houdt de voortgang bij. Je kunt de app gebruiken zonder je huisarts of een fysiotherapeut te raadplegen, maar je kunt hem ook gebruikt in aanvulling op een behandeling van een zorgverlener. Je kunt er zelfs voor kiezen om je zorgverlener mee te laten kijken in de app."