Twee jaar heeft arts-onderzoeker Bart Laan aan deze studie gewerkt. Hij bezocht zeven ziekenhuizen, waaronder de twee locaties van Amsterdam UMC, AMC en VUmc. Op afdelingen waar veel patiënten langdurig liggen met infuus of katheter keek hij of ze dat hulpmiddel werkelijk (nog) nodig hadden.
Eerst keek hij of ze een infuus of katheter hadden, daarna achterhaalde hij in het elektronisch patiëntendossier sinds wanneer ze die hulpmiddelen hadden en waarom. Hij heeft dit zeven maanden lang gedaan om zo in de loop van de tijd te zien of er grote fluctuaties waren in aantallen. Hij ging bij elk van de zeven ziekenhuis twee keer per maand langs.
Niet (meer) nodig
Uit deze inventarisatie blijkt dat ongeveer een derde van de katheters en een kwart van de infusen niet (meer) nodig is. Laan: “Meestal hebben de patiënten ze niet ten onrechte gekregen, maar ze worden niet verwijderd als ze overbodig zijn. Overigens was dit al bekend. Mijn studie gaat erom hoe we dit kunnen verbeteren.”
Infusen en katheters zijn nuttige hulpmiddelen in het ziekenhuis. Helemaal zonder risico zijn ze niet. Laan: “Ze vergroten het risico op een infectie en zitten vaak ongemakkelijk. Je brengt bij een katheter een slangetje in het lichaam waardoor een infectie kan ontstaan. Die kans is bij katheters groter dan bij infusen. Een infectie kan levensgevaarlijk zijn. Dus als katheters en infusen niet meer nodig zijn dan moeten ze eruit.” Dit is belangrijk want een kwart van de ziekenhuisinfecties ontstaat door katheters.
Bijeenkomst
Het onderzoek van Laan stopte niet bij deze inventarisatie. In de zeven ziekenhuizen organiseerde hij bijeenkomsten over verantwoord gebruik van infusen en katheters. Hij hield praatjes, gebruikte posters, liet slimme zinnen in het patiëntendossier oppoppen met als boodschap: Beter zonder katheters. Laan ging weer zeven maanden bij de ziekenhuizen langs en herhaalde zijn inventarisatie. “Er zijn goede resultaten”, zegt hij. “Het aantal onterechte katheters daalde met 35 procent, bij de infusen vonden we een reductie van een kwart. Nee, geen nul, maar dat is misschien niet haalbaar.”
Omdat hij het effect van zijn interventie zeven maanden is blijven volgen, kan hij vaststellen dat de winst gebleven is. Nu de resultaten bekend worden, hoopt hij dat ze doorsijpelen naar andere ziekenhuizen. Het verhaal vertelt zich snel rond, want hij wordt geregeld uitgenodigd om praatjes te houden.
De studie van Laan is opgezet vanuit het programma Doen of laten van ZonMw.