Verzadigingsgevoel
'Je verzadigingsgevoel zit heel ingewikkeld in elkaar. Veel mensen denken dat je pas stopt met eten als je maag vol zit en er fysiek niets meer bij past. Maar niets is minder waar. Het signaal om te stoppen met eten treedt grotendeels onbewust op en wordt in belangrijke mate beïnvloed door onze hormonen', zo stelt Boon.
Hypothalamus: de centrale regelaar van verzadigingsgevoel
'Diep in je hersenen, ter hoogte van je neus, zit een klein gebiedje dat een cruciale rol speelt bij het tot stand komen van je verzadigingsgevoel. Dit hersengebiedje heet de ‘hypothalamus’ en krijgt informatie vanuit allerlei organen – zoals ons lichaamsvet en onze darmen - over onze voedingstoestand. Als we gegeten hebben, komen er voedingsstoffen in onze dunne darm terecht. De dunne darm geeft vervolgens verschillende darmhormonen af, die op de hypothalamus afgevuurd worden. Pas als de hormonen daar goed en wel zijn aangekomen en hun boodschap hebben doorgegeven, ontstaat het verzadigingsgevoel en stoppen we met eten', aldus Boon.
Verschillend
Bij de een treedt dit verzadigingsgevoel eerder op dan bij de ander. Deze verschillen worden deels door onze genen bepaald. Als je aanleg hebt om een wat later verzadigingsgevoel te hebben, dan is de kans groter dat je bij de maaltijd een tweede of zelfs derde keer opschept. Én misschien ook wel wat dikker bent.
Hedonisch eten
Maar nu komt het. Het blijkt mogelijk te zijn om door dit ingenieus tot stand gekomen verzadigingsgevoel heen te eten. Hierbij speelt het beloningscentrum in de hersenen een belangrijke rol. Wanneer eten simpelweg té lekker is, zorgt dit beloningsgevoel ervoor dat er toch nog een toetje bij past. We noemen dit ‘hedonisch eten’. Anderen noemen dit ook wel ‘de toetjesmaag’. Een verschijnsel dat bij uitstek tijdens het kerstdiner in menig huishouden optreedt.
Kun je je verzadigingsgevoel beïnvloeden?
Wanneer je de hoeveelheid eten die je tijdens de feestdagen (of daarbuiten) naar binnen werkt enigszins binnen de perken wil houden, kan je op een slimme manier gebruik maken van de kennis over honger- en verzadigingshormonen. Enkele tips om ervoor te zorgen dat je eerder of langer een verzadigingsgevoel hebt: aangezien het gemiddeld zo’n twintig minuten duurt voordat de verzadigingshormonen in werking treden, helpt het om langzaam te eten en lang te kauwen. Eet van een kleiner bord omdat dit door optische illusie een meer verzadigd gevoel geeft en met kleiner bestek omdat dit helpt langzamer te eten door de kleinere hoeveelheid eten per hap. En: neem eens een kopje laagcalorische soep of glas water (liefst koud!) vóór je maaltijd. Eet smakelijk!
Post
Mariëtte Boon doet sinds 5 jaar postdoctoraal onderzoek op de afdeling Endocrinologie. Samen met internist Liesbeth van Rossum schreef ze het boek ‘VET belangrijk’ vol feiten en fabels over lichaamsvet.