Zoektocht naar vroegste signalen BIG-3 ziekten
Met het ImaLife onderzoek proberen UMCG en Lifelines de vroegste signalen van hart- en vaatziekten, longkanker en chronische obstructieve longziekten (COPD) te achterhalen. Deze ziekten worden bij elkaar ook wel de BIG-3 genoemd en zijn in Nederland de voornaamste oorzaak van overlijden. Momenteel worden deze ziekten vaak pas ontdekt als er klachten ontstaan, wat meestal wijst op een vergevorderd stadium van de ziekte. Voor ImaLife wordt in het UMCG van 12.000 mensen een lage-dosis CT-scan gemaakt. “We proberen daarmee te achterhalen hoe vaak er vroege aanwijzingen voor de BIG-3 zijn, en wanneer dat hoort bij ‘gewoon’ ouder worden. Het uiteindelijke doel is om er achter te komen of het aantal mensen dat in de toekomst ziek wordt of sterft door de BIG-3 kan dalen als eerder bepaald kan worden wie een verhoogd risico heeft”, zegt radioloog prof. dr. Rozemarijn Vliegenthart.
Oege Smedinga: de 6.000e deelnemer
Tot 2020 worden in totaal 12.000 Lifelines-deelnemers van 45 jaar en ouder uitgenodigd. Er wordt niet actief gezocht naar afwijkingen, maar wanneer in de scan een toevallige bevinding wordt gedaan, wordt dat wel terug gegeven aan de deelnemer en zijn/haar huisarts. De 6.000e deelnemer aan het onderzoek is Oege Smedinga. Na zijn CT-scan in het UMCG vertelt hij over zijn deelname: ‘Ik doe mee om iets te geven aan de wetenschap’. Toch twijfelde Smedinga wel even. ‘Ik was nieuwsgierig naar hoe zo’n onderzoek in zijn werk gaat, maar wat als ze iets vinden dat niet goed is? Aan de ene kant denk ik: wat niet weet, wat niet deert. Maar als er iets is, kunnen ze er tenminste iets aan doen.’
Gezonder oud worden
Het overkoepelende doel van UMCG en Lifelines is het mogelijk maken van gezonder oud worden. Smedinga vertelt over hoe hij daar mee bezig is. ‘Ik heb een healthwatch en dat triggert me wel om meer te bewegen en om mijn hartslag wat in de gaten te houden. Daarnaast is healthy ageing ook een actueel onderwerp op mijn werk en ben ik actief met voeding bezig geweest. Gezondheid speelt dus wel een rol, maar ik moet eerlijk zeggen dat ik ook wel eens weken heb waarop ik denk: ik laat het even gaan.’
Spin-offs van ImaLife
De komende jaren gaat ImaLife verder met het scannen van Lifelines-deelnemers. De onderzoekers zijn blij met het feit dat het merendeel van de genodigden (67%) ook daadwerkelijk meedoet aan ImaLife. Verder zijn er met BioLife, MemoLife en CardioLife inmiddels drie nieuwe studies gelinkt aan ImaLife. Vliegenthart: “In BioLife worden slijm uit de luchtwegen, bloed en uitademingslucht onderzocht bij deelnemers die voor een herhaalscan worden gevraagd. In MemoLife wordt een MRI van de hersenen gemaakt in verschillende leeftijdscategorieën. In CardioLife wordt een deelgroep van Imalife uitgenodigd voor een MRI van het hart.”
Over Lifelines
Lifelines is een data- en biobank die onderzoek mogelijk maakt naar gezonder oud worden. Sinds 2006 verzamelt Lifelines daarom van ruim 167.000 inwoners uit de drie noordelijke provincies data en lichaamsmaterialen. Dit is 10% van de bevolking in Noord-Nederland. De gegevens die Lifelines verzamelt, zijn beschikbaar voor wetenschappelijke onderzoekers wereldwijd. Lifelines is uniek door een combinatie van de omvang van het aantal deelnemers (bestaande uit drie generaties), de lange volgtijd, de flexibele data verzameling en de diversiteit aan data die verzameld wordt.