Bij patiënten met een vroeg stadium van de meest dodelijke vorm van huidkanker, melanoom, kan na het aanvankelijk verwijderen van de tumor, de kanker toch nog terugkeren en uitzaaien.
DNA-injectie
Het lichaam reageert onmiddellijk op de injectie met de stof CpG-B die het immuunsysteem stimuleert. Dat helpt waarschijnlijk om resterende tumorcellen op te ruimen en zo de terugkeer van de kanker te voorkomen. Hiervoor zijn aanwijzingen gevonden in een langjarige studie uitgevoerd door onderzoekers van Cancer Center Amsterdam onder huidkankerpatiënten.
Artikel
Hierover hebben onderzoekers Tanja de Gruijl, Bas Koster en hun collega's een artikel gepubliceerd in het vooraanstaande Amerikaanse tijdschrift Clinical Cancer Research. Professor De Gruijl geeft aan: 'De resultaten van deze studie zijn hoopvol, maar vervolgonderzoek is nodig bij een grotere groep patiënten voordat deze vorm van immuuntherapie kan worden toegepast.'
Melanoom
Melanoom is de meest agressieve vorm van huidkanker. Jaren na het verwijderen ervan kan deze nog terugkeren, vaak met dodelijke afloop. Onderzoekers van VUmc deden in 2004 tot 2007 een onderzoek onder 52 patiënten met melanoom in een vroeg stadium.
Uitzaaiingen
Van de patiëntengroep, bestaande uit 30 personen, die de injectie met een lage dosis CpG-B kregen, hadden twee mensen, dus minder dan 10% van de deelnemers, in 2015 uitzaaiingen gehad. Beiden zijn overleden. Van de controlegroep was het melanoom bij 9 mensen (40%) uitgezaaid; van hen zijn zes mensen overleden; drie zijn opnieuw geopereerd aan huidkanker.
Afweersysteem geactiveerd
Deze studie toont, weliswaar in een kleine groep, aan dat de injectie het afweersysteem tegen melanoom activeert. Dit zorgt er waarschijnlijk voor dat de terugkeer van kwaadaardige huidkanker voorkomen wordt bij een deel van de behandelde patiënten.
CpG-B
De stof CpG-B lijkt op bacterieel DNA en wordt door het immuunsysteem als een mogelijke dreiging herkend waarop gereageerd moet worden. Het is een relatief goedkope stof. Inspuiting ervan, op de plek in de huid waar de tumor gezeten heeft, is voor de patiënt weinig belastend.
De stof komt dan terecht in de lymfeklieren, waar het direct de afweerrespons tegen eventueel achtergebleven of uitgezaaide kankercellen activeert. Op deze manier kan het - zelfs jaren later - terugkeer van de kanker tegen gaan.
Niet meer gemaakt
Op dit moment wordt de stof CpG-B niet meer door de farmaceutische industrie gemaakt. De onderzoekers verkennen daarom de mogelijkheid zelf een nieuwe voorraad CpG-B te laten produceren alsmede de optie om vergelijkbare beschikbare middelen te verkrijgen voor een grootschalige vervolgstudie.