"De bestaande hulp is voor veel mensen niet te betalen, niet te vinden en/of sluit niet aan bij hun situatie", zegt Manon Vanderkaa, directeur KBO-PCOB. "Dat is zorgelijk. En een belangrijk signaal om door te geven aan beleidsmakers en overheid. Onze oplossing? Een goede voorbereiding op gesprekken over zorg én inzet van onze vrijwillige ouderenadviseurs in de gratis cliëntenondersteuning. We helpen ouderen in het voorbereiden door ze te wijzen op meedoen aan het onderzoek van Mijnkwaliteitvanleven.nl. De vragen zetten aan tot nadenken over de eigen situatie. En iedere deelnemer ontvangt een persoonlijke rapportage die inzicht geeft in wat nodig is in zijn of haar leven. Ook de ouderenadviseur helpt in de voorbereiding op én tijdens het keukentafelgesprek met de gemeente. En bij het regelen van hulp(middelen). Daarnaast organiseren we dialooggesprekken met leden. Ouderen wisselen hier oplossingen uit, delen ervaringen en helpen elkaar verder."
Een op de drie
Mijnkwaliteitvanleven.nl wil met het onderzoek inzicht krijgen in de invloed van de veranderingen in de zorg op de levens van mensen. Niet alleen ouderen, maar ook mantelzorgers en mensen met een chronische ziekte of beperking doen mee. Maar liefst één op de drie mensen met een zorgvraag beschikt niet over de hulp en/of hulpmiddelen die het beste bij hun situatie passen. Meest genoemde redenen: zij hebben hier geen geld voor (41%) of komen er niet voor in aanmerking (37%). Dat maakt de drempel om passende hulp of hulpmiddelen te vinden te hoog. Gesprekken die KBO-PCOB voerde met ruim 1.700 leden bevestigen dit beeld.
Voorbereiden op langer thuis wonen
Opvallend is dat mensen die alleen wonen zich vaker voorbereiden op hun woontoekomst dan mensen die samenwonen. Dat doen zij door met naasten te spreken over hun woonsituatie, maar ook door zich te verdiepen in hulp(middelen) die in de toekomst misschien nodig zijn in huis. Een lift blijkt -in het geval van een maisonnette, appartement of bovenwoning - doorslaggevend of ouderen vinden dat de woning past bij hun huidige leven. Traplopen in huis, bijvoorbeeld in een eengezinswoning, is een reden waarom ouderen vinden dat een woning niet meer bij hen past.
Andere redenen zijn dat de woning te groot is, te veel onderhoud behoeft of het ontbreken van voorzieningen en netwerk in de buurt om op terug te vallen. Het gaat meestal om een combinatie van redenen. Ouderen maken zich ook zorgen over het tekort aan seniorenwoningen in hun woonplaats. In de dialooggesprekken blijkt dat veel ouderen wel willen nadenken over verhuizen, maar dat er in hun omgeving weinig mogelijkheden zijn om een gelijkvloerse woning te huren.
Samen oplossing zoeken werkt
"KBO-PCOB stimuleert ouderen om ervaringen te delen en samen oplossingen te zoeken", vertelt directeur Manon Vanderkaa. "We organiseren door het hele land gesprekken in het kader van Mij & Zorg. Dit is een gezamenlijk programma van KBO-PCOB en Zorg Verandert. Ouderen gaan met elkaar in gesprek over hun eigen situatie, zorgvraag en mogelijkheden. Door het uitwisselen van goede voorbeelden worden mensen aangezet tot actie. Na een dialooggesprek gaan ouderen bijvoorbeeld een traplift regelen, hun huis aanpassen, zich oriënteren op een ander huis, een keukentafelgesprek voorbereiden met familieleden, hulp inroepen van vrijwillige ouderenadviseurs en valdetectie regelen. En ook lokale afdelingen van KBO-PCOB komen in actie. Knelpunten die in de dialoog naar voren komen, worden door afdelingen besproken met wethouders, zorginstellingen en andere organisaties."
Meer voorlichting
De ruim 1.700 ouderen die deelnamen aan deze gesprekken willen graag meer voorlichting van de gemeente over de Wmo. Niet digitaal of op papier, maar een fysieke voorlichtingsbijeenkomst waar ruimte is om meer te horen en vragen te stellen. KBO-PCOB roept gemeenten dan ook op om duidelijke, begrijpelijke uitleg te geven én om mensen meer te wijzen op de mogelijkheid van gratis cliëntondersteuning via onze vrijwillige ouderenadviseurs. Daarbij raden we ouderen aan om mee te doen aan Mijnkwaliteitvanleven.nl. De vragenlijst biedt een goede voorbereiding op gesprekken over zorg.