Protonpompremmers worden door meer dan 1,1 miljoen Nederlanders gebruikt en zijn ook wereldwijd een van de meest gebruikte medicijnen. Protonpompremmers remmen de aanmaak van maagzuur in de maagwand en helpen daardoor tegen brandend maagzuur en maagzweren. Een nadeel van maagzuurremmers is dat ze de kans op darminfecties blijken te verhogen.
De onderzoekers vroegen 1815 proefpersonen uit Groningen en Maastricht hun ontlasting in te vriezen en te bewaren. De ontlasting werd vervolgens bij de mensen thuis opgehaald en met behulp van DNA-technieken in het laboratorium onderzocht. 'Dankzij een unieke samenwerking met onder meer artsen van de afdeling maag-darm-leverziekten en bioinformatici en statistici van de afdeling genetica in het UMCG, kunnen we de bacteriën in de ontlasting goed analyseren en begrijpen,' legt Imhann uit. De groep wordt geleid door Alexandra Zhernakova, specialist in het DNA-onderzoek van darmbacteriën.
De resultaten waren duidelijk: ongeveer 20 procent van de darmflora is anders bij mensen die deze groep maagzuurremmers gebruiken. 'Sommige groepen bacteriën waren duidelijk meer aanwezig, terwijl anderen minder aanwezig waren.'Imhann keek bij een deel van de proefpersonen ook naar de samenstelling van het speeksel. 'Maagzuurremmers maken het maagsap iets minder zuur. Normaal gesproken gaan veel bacteriën dood door het maagsap, nu troffen we bacteriën uit de mond aan in de darmen.' De verandering van samenstelling van de darmflora kan verklaren hoe het gebruik van maagzuurremmers de kans op darminfecties verhoogt. 'Als sommige 'goede' bacteriën bijna verdwijnen in de darm, is er ruimte over. Die ruimte kan dan ingenomen worden door ziekmakende bacteriën. Dat geldt vooral voor de bacterie Clostridium difficile, een gevaarlijke bacterie bij kwetsbare patiënten.'
De resultaten uit die onderzoek zijn opzienbarend. 'Het is al langer bekend dat het gebruik van bijvoorbeeld antibiotica de darmflora beïnvloedt. Uit ons onderzoek blijkt dat het gebruik van protonpompremmers ook een grote invloed heeft op de samensteling van de darmbacteriën.
Toch is er geen reden voor directe paniek, benadrukt Prof. Dr. Rinse Weersma, maag-darm-leverarts en één van de hoofdonderzoekers van dit artikel. 'Maagzuurremmers zijn soms echt nodig.' De resultaten laten wel zien dat er zorgvuldig met maagzuurremmers omgegaan moet worden. 'Uit eerder onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de mensen die dit type maagzuurremmers slikken dat eigenlijk niet meer nodig heeft.' Weersma en Imhann adviseren artsen dan ook om zich bewust te zijn van de bijwerkingen en steeds kritisch na te denken of het slikken van maagzuurremmers nodig is.