Dat starters tijdens hun zoektocht naar een woning tegenslagen ondervinden, is zo goed als zeker. Ruim 80% van hen had ermee te maken, blijkt uit onderzoek onder ruim 200 actief zoekende starters die kunnen spreken uit ervaring.
Het schaarse aanbod en de hoge prijzen spelen alle starters parten. Zo werd bijna een kwart van hen overboden en kunnen ruim drie op de tien minder lenen dan gehoopt. Voor bijna 40% van hen geldt dat een woning vaak al is verkocht voordat ze die konden bezichtigen.
De aanhoudende tegenwind op de woningmarkt blijft niet zonder gevolgen. Zo komen bij de actief zoekende starters gevoelens van onzekerheid (45%), frustratie (41%) en machteloosheid (32%) geregeld op.
“De resultaten uit ons startersonderzoek zijn ronduit schokkend”, zegt Wike Wilbrink, belangenbehartiger woningmarkt van Verenging Eigen Huis. “Dat maar liefst de helft van de starters die een huis zoeken hun levensplannen noodgedwongen opschort vanwege de situatie op de woningmarkt, getuigt van een groot, maatschappelijk probleem.”
Door de precaire situatie van starters wordt de maatschappelijke tweedeling steeds groter, waarschuwt Wilbrink. “Starters die nu buiten de boot vallen, missen mogelijk niet alleen mijlpalen in het leven, maar ook de mogelijkheid van vermogensopbouw en waardestijging van hun woning. . Beiden zullen de starters nodig hebben zodra ze vanuit hun startershuis willen verhuizen naar een grotere woning. Door de hoge huren kunnen veel huurders ook maar moeilijk sparen voor een koophuis en hebben ze een kleinere buffer bij financiële tegenslagen.”
De enige echte oplossing is het bouwen van veel extra betaalbare koop- en huurwoningen, zegt Wilbrink. “In 2020 betaalden starters gemiddeld 281 duizend euro voor hun eerste woning, dat is bijna 50% meer dan in 2015. Dat is een direct gevolg van het enorme woningtekort. De komende tien jaar hebben we daarom jaarlijks 100 duizend nieuwe woningen nodig. Om dit voor elkaar te krijgen, stelden we samen met 33 andere organisaties op het gebied van wonen en bouwen de Actieagenda Wonen op – concrete voorstellen aan het nieuwe kabinet om de problemen op de woningmarkt aan te pakken. We hebben ons er hard voor gemaakt dat een derde van de nieuwe woningen koophuizen onder de NHG-grens zijn ”
Voor starters voorziet de Actieagenda verder een Nationaal Koopstartfonds. Kopers krijgen bij de koop een korting op de koopprijs en dit bedrag wordt weer verrekend bij verkoop van het huis. De waardestijging- of daling wordt gedeeld. Het verrekende geld gaat terug naar het fonds zodat daarmee weer andere nieuwbouwhuizen gebouwd worden.